موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در مراکز مشاوره وزارت آموزش و پرورش ، سازمان بهزیستی و مراکز مشاوره خصوصی و دولتی فعالیت نمایند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس اصلی:
قواعد صرف عربی، قواعد نحو عربی، تجزیه و ترکیب، ترجمه و درک متون عربی، مأخذشناسی اسلامی، اصول فقه، حقوق اساسی، آشنائی با کلیات علوم قرآنی و حدیث، تربیت در اسلام، روانشناسی عمومی، آسیب‌شناسی روانی، روانشناسی اجتماعی، مبانی جامعه‌شناسی مفاهیم اساسی،مبانی مددکاری اجتماعی، ریاضیات پایه، مبانی جمعیت‌شناسی.
دروس تخصصی :
متون تخصصی فقه، فقه تطبیقی، قواعد فقه، تفسیر موضوعی قرآن در زمینه‌های حقوق متقابل افراد خانواده نسبت به هم، ارث، وصیت، طلاق، حدود، دیات، قصاص و شهادت، روانشناسی تربیتی، بهداشت روانی، مسائل نوجوانان و جوانان، خانواده درمانی، روانشناسی رشد کودکی، جامعه‌شناسی خانواده، جامعه‌شناسی روستایی، جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، آمار و احتمال، روش تحقیق نظری، روش تحقیق عملی، زبان تخصصی، آسیب‌شناسی اجتماعی، حقوق مدنی، کارورزی .
مطالعات ارتباطی وفناوری اطلاعات
دیباچه: جهان در آستانه تحولی ژرف و در کار پا نهادن به عصری تازه است و نقش محوری وسایل ارتباط جمعی در این تحوّل مداوم و روز افزون انکار ناپذیر است.
برقراری ارتباط با عامه مردم و گردآوری و تدوین اطلاعات درست و انتقال صحیح این اطلاعات به مردم از مهمترین وظایف وسایل ارتباط جمعی است. اما بدون تردید در دنیای پرهیاهو و پر رمز و راز کنونی، دنیایی که در آن، در حوزه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات هر روز شاهد تحولی جدید هستیم؛ تأمین نیازهای اطلاعاتی مخاطبان وسایل ارتباط جمعی ـ به ویژه رسانه‌های جدید ـ بدون آن که گردانندگان این وسایل علم و تجربه کافی و مناسب داشته باشند، غیر ممکن است. رشته مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات بنا بر همین ضرورت ایجاد شده است. در این دوره با استفاده از دروس گوناگون علوم انسانی از جمله :
ادبیات، علوم اجتماعی، علوم سیاسی و علوم اقتصادی، دانشجویان اطلاعات لازم را برای حضور فعال در جامعه جهانی اطلاعاتی و کار با رسانه‌های جدید به دست می‌آورند و در نهایت می‌توانند حوزه‌های مختلف ارتباطی به ویژه فناوری‌های نوین را بخوبی بشناسند.
توانایی‌های لازم :
با توجه به ماهیت میان رشته‌ای مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات، دانشجوی این رشته باید به مباحث بسیاری از جمله علوم اجتماعی، علوم سیاسی، حقوق، علوم اقتصادی، ادبیات و کامپیوتر علاقه‌مند باشد و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد. همچنین باید همچون یک روزنامه‌نگار از ذوق نویسندگی، کنجکاوی، صبر و حوصله زیاد برخوردار باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
امروزه فناوری‌های ارتباطی در روابط اجتماعی داخلی و بینالمللی نقش روز افزون و بسیار مهمی دارد در این میان فارغ‌التحصیلان مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات به دلیل آشنایی با مخاطب و علایق آن، ترکیب مخاطبان، فنون نشر، فرآیند تولید وب، فناوری‌های جدید چاپ الکترونی و چگونگی استفاده از نرم‌افزارهای رایانه‌ای نشر می‌توانند در رسانه‌های الکترونی مشغول به کار شوند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
مبانی جامعه‌شناسی، کاربرد رایانه در علوم ارتباطات، اصول علم اقتصاد، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، آمار مقدماتی، آمار در علوم اجتماعی، زبان تخصصی، اقتصاد ایران، روانشناسی اجتماعی، اصول علم سیاست، کلیات حقوقی، حقوق اساسی، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، اصول روابط و سازمان‌های بینالمللی، نظریه‌های جامعه‌شناسی، اصول سازمان و مدیریت، اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم.
دروس اصلی :
مبانی ارتباطات جمعی، ارتباطات بینالمللی، ارتباطات سیاسی، مبانی ارتباطات انسانی، تحلیل محتوای پیام‌های ارتباطی، ارتباطات تصویری، نظریه‌های ارتباطات اجتماعی، گرافیک و صفحه‌آرایی در مطبوعات، تکنولوژی‌های ارتباطی، مبانی جامعه اطلاعاتی، افکار عمومی و وسایل ارتباط جمعی، مبانی ارتباطات و توسعه، حقوق ارتباط جمعی، شیوه نگارش فارسی در مطبوعات
دروس تخصصی :
مبانی مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات، تاریخ ارتباطات در ایران، اصول اقتصاد در ارتباطات، سازمان‌های بینالمللی ارتباطات، اصول مدیریت ارتباطات، مبانی سیاستگذاری و برنامه‌ریزی ارتباطی، شناخت مخاطبان، اصول نشر و آموزش الکترونی، سنجش افکار عمومی، آشنایی با روش‌های کیفی پژوهش‌های ارتباطی، مطالعات موردی، زبان تخصصی، فرهنگ و فناوری ارتباطات، نظریه جامعه اطلاعاتی
مدیریت وکمیسردریایی
دیباچه: تهیه قطعات یدکی کشتی یا لوازم الکترونیکی و مکانیکی موجود در کشتی، سوخت کشتی و مواد غذایی برای کارکنان نیروی دریایی، تقسیم‌بندی و جا به جایی پرسنل نیروی دریایی، پیش‌بینی و ارائه طرح‌های آموزش ضمن خدمت کارکنان نیروی دریایی و استخدام نیروی انسانی جدید بر عهده افسران کمیسر دریایی است. به همین دلیل فارغ‌التحصیلان این رشته باید درباره تخصص‌های مختلف نیروی دریایی اطلاعات نسبتاً خوبی داشته باشند تا بتوانند جا به جایی پرسنل نیروی دریایی را به درستی انجام دهند و در تهیه قطعات یدکی دستگاه‌های مختلف دچار مشکل نشوند.
توانایی‌های لازم :
توانایی‌های لازم و موقعیت شغلی این رشته در بخش معرفی رشته‌های دانشگاه علوم‌دریایی امام‌خمینی ذکر شده است. گفتنی است این رشته از بین داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم‌تجربی و علوم‌انسانی دانشجو می‌پذیرد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
روانشناسی کار، حقوق اساسی ، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت ، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت ، روش تحقیق در مدیریت ، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی ، مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن .
دروس اصلی و تخصصی:
مبانی سازمان و مدیریت ، مدیریت رفتار سازمانی ، مدیریت منابع انسانی ، تحقیق در عملیات ، حسابداری صنعتی ، مدیریت تولید، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ، بازاریابی و مدیریت بازار، اصول ناوبری، اصول مهندسی دریایی، تدارکات در دریا، مدیریت پرسنلی در ارتش، اصول ترابری، مدیریت تدارکات در ساحل، حقوق دریایی ، اصول بیمه و بیمه دریایی، اقتصاد ترابری، مدیریت مالی در ارتش، حسابداری دولتی، سیستم خرید و انبارداری و توزیع، حقوق بازرگانی ، زبان تخصصی، کارآموزی
مدیریت هتلداری
دیباچه: دانشجویان مدیریت هتلداری با مشخصات انواع مؤسسات پذیرایی، اصول و معیارهای انتخاب، شناخت و خرید وسایل و تجهیزات لازم برای مؤسسات پذیرایی، تقسیم کار دراین گونه مؤسسهها، رزرواسیون، منوشناسی و منونویسی، شناخت مواد غذایی و انرژی غذایی آنها، چگونگی نگهداری مواد غذایی، تهیه انواع غذاها، پیش غذاها وشیرینیها، بهداشت مواد غذایی، بهداشت کار و ایمنی در محیط آشپزخانه مؤسسات پذیرایی و در کل هرآنچه برای اداره ومدیریت صحیح و مناسب یک هتل، متل، رستوان و موارد مشابه ضروری است، آشنا می‌شوند.
توانایی‌های لازم :
با توجه به نوع کار فارغ‌التحصیلان این رشته، دانشجویان باید علاوه بر زبان انگلیسی به زبان دوم ( یکی از زبان‌های فرانسه، آلمانی یا عربی) تسلط داشته باشند. البته در دانشگاه دروسی دراین زمینه ارائه می‌شود. همچنین دانشجویان این رشته باید از روابط اجتماعی خوبی برخوردار بوده و قدرت تجزیه و تحلیل و خلاقیت بالایی داشته باشند.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیلان مدیریت هتلداری می‌توانند در زمینه‌های تخصصی صنعت هتلداری مانند واحدهای پذیرایی و اقامتی, مؤسسات ملی و جهانگردی و شرکت‌های حمل و نقل هوایی فعالیت کنند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
اصول سازمان و مدیریت، کلیات اقتصاد، اصول حسابداری، شناخت و کاربرد کامپیوتر، تاریخ ایران، مبانی کشور شناسی، مبانی جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی، عوارض و نتایج توریسم، مطالب شرح حال بزرگانی که مقابر آنان به صورت آثار ملیمیباشد، شناخت و فرهنگ اقلیتهای ایران.
دروس اصلی :
حقوق کار وتأمین اجتماعی، کار برد کامپیوتر در صنعت جهانگردی و هتلداری، مدیریت بازاریابی و تبلیغات، اقتصاد جهانگردی، قوانین و مقررات حقوق صنعت جهانگردی و هتلداری، روابط عمومی، شناخت روحیات ملل، تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی ایران، مبانی مردم شناسی، بهداشت و کمک‌های اولیه، نقشه‌خوانی و آشنائی با نقشه‌ها، جغرافیای جهانگردی عمومی، جغرافیای جهانگردی ایران، شناخت صنعت جهانگردی ، گذراندن اوقات فراغت، زبان دوم ( یکی از زبان‌های آلمانی، فرانسه یا عربی)، زبان انگلیسی.
دروس تخصصی :
شناخت تأسیسات اقامتی و پذیرایی و تشکیلات آن، حسابداری هتلداری، پذیره، خدمات رستوان، آشپزی، شیرینیپزی، بهداشت مواد غذائی، اصول تغذیه و رژیمهای غذائی، بهداشت کار و ایمنی، محاسبه قیمت تمام شده، شناخت و نگهداری تاسیسات هتل، خانهداری، زبان انگلیسی تخصصی، کار آموزی.
مدیریت مالی
دیباچه: با توجه به روندجهانی شدن اقتصاد کشورها، متخصصان مالی کشور، بایستی با نظام‌های مالی جهانی و شیوه‌های سرمایه‌گذاری و ابزارهای مالی پیشرفته آشنایی داشته باشند تا کشور بتواند موقعیت مالی خود را در دنیای متلاطم امروز تثبیت کند. رشته مدیریت مالی در همین راستا ایجاد شده است. در این رشته دانشجویان با تئوری‌های نوین مدیریت مالی و کاربرد آنها آشنا می‌شوند و در نهایت می‌توانند با ارائه راهکارهایی برای بسط و توسعه سرمایه‌گذاری، گام‌های مؤثری در حل مشکلات اقتصادی کشور بردارند. دانش‌آموختگان مدیریت مالی علاوه بر توانایی تجزیه و تحلیل و حضور فعال در بازارهای مالی می‌توانند وضعیت مالی شرکت‌ها و مؤسسات را مورد ارزیابی قرار دهند و در اخذ تصمیمات مالی مؤثر در سازمان‌ها، نقش اساسی ایفا کنند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس اصلی و تخصصی:
مدیریت مالی، پول و ارز بانکداری، بازاریابی و مدیریت بازار، مدیریت استراتژیک، اقتصاد سنجی مالی، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت مالی، آمار و کاربرد آن در مدیریت مالی، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، حقوق بازرگانی، حسابداری صنعتی، اصول مدیریت مالی، مبانی مدیریت سرمایه‌گذاری، مدیریت مالی در ایران، نهادهای پولی و مالی، نهادهای پولی و مالی بین‌الملل، مبانی مهندسی مالی، بازار پول و سرمایه، مبانی ریسک و مدیریت بیمه، برنامه‌ریزی مالیاتی، قراردادهای بیمه، متون مالی، مبانی بانکداری و مدیریت بانک.
مدیریت وبازرگانی دریایی
دیباچه: هدف این رشته تربیت کارشناس بازرگانی دریایی برای خدمت در ارگان‌های دریایی، حمل و نقلی، تجارت خارجی و برنامه‌ریزی کلان جمهوری اسلامی و دیگر شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی و دولتی مرتبط با امور مدیریت بازرگانی دریایی کشور است. این رشته دارای سه گرایش مناطق ویژه، گمرکی و بندر و کشتیرانی می‌باشد که هر گرایش تنها 18 واحد اختصاصی دارد. گفتنی است که این رشته از بین داوطلبان گروه‌های آزمایش ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می‌پذیرد.گرایش مناطق ویژه دانشجویان این گرایش با اصول و انواع مناطق ویژه تجاری و صنعتی مرزی و دریایی از نقطه نظر اهداف، تولید، اشتغال، مالکیت، منافع، سرمایه‌گذاری خارجی، عملکرد و ساختار این‌گونه مناطق آشنا می‌شوند و علل پیشرفت اقتصادی کشورهای صنعتی پیشرفت و در حال توسعه را مطالعه می‌کنند تا بتوانند راه‌های پیشبرد و توسعه و جذب سرمایه‌گذاری را در مناطق ویژه فراگیرند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف مدیریت و بازرگانی دریایی:
روانشناسی‌کار، اقتصاد خُرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت، روش تحقیق در مدیریت، مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن، مبانی سازمان و مدیریت، مدیریت رفتار سازمانی، پژوهش در عملیات، حسابداری صنعتی، مدیریت تولید، حقوق بازرگانی، پول و ارز و بانکداری، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، بازاریابی و مدیریت بازار، مدیریت مالی، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت، حسابرسی، زبان تخصصی، بازرگانی بینالمللی، اصول ترابری، مدیریت استراتژیک، سیاستگذاری حمل و نقل و بازرگانی، اصول حقوق و بیمه دریایی، اقتصاد ترابری، مدیریت بینالمللی کالا، کنوانسیون‌های بینالمللی حمل و نقل، گمرکی و بازرگانی، مدیریت پشتیبانی و توزیع.
دروس تخصصی گرایش مناطق ویژه:
پروژه تحقیقاتی، اصول، انواع و نمونه‌های مناطق ویژه، تولیدی و تجاری، نمونه‌های مناطق و بنادر ویژه و مراکز بار، اصول و مبانی خصوصی‌سازی، سرمایه‌گذاری و توسعه منطقه‌ای. گرایش گمرکیدانشجویان گرایش گمرکی با قوانین و مقررات گمرکی، مقررات عمومی صادرات و واردات و انواع کالاها و محصولات وارداتی یا صادراتی آشنا می‌شوند تا بتوانند امور گمرکی را هرچه دقیق‌تر، سهل‌تر و بهتر انجام دهند.
دروس تخصصی گرایش گمرکی:
پروژه تحقیقاتی، بهره وری سازمانی، مدیریت پایانه‌ها، قوانین و مقررات گمرکی، مقررات عمومی صادرات و واردات، شیمی(کانی‌ها و فلزات)، شناخت الیاف و مصنوعات آن، کانتینر و وسایل بار.گرایش بندر و کشتیرانی در این گرایش اصول و وسایل حرکت و نگهداری کشتی، اهمیت وسایل کمک ناوبری بندری در هدایت ایمن کشتی‌ها، انواع وسایل نگهداری و حمل بار در بنادر و پایانه‌های زمینی و دریایی، انواع قراردادهای حمل کالا و خصوصیات حمل و نقل دریایی آموزش داده می‌شود تا فارغ‌التحصیلان این رشته عملیات حمل و نقل کالا را در بنادر به طور مؤثر و مفید برعهده بگیرند.
دروس تخصصی گرایش بندر و کشتیرانی:
اصول ناوبری، اصول مهندسی دریایی، پروژه تحقیقاتی، بهره‌وری سازمانی، کانتینر و وسایل حمل بار، مدیریت و تدارکات بندری، مدیریت و تدارکات کشتیرانی، مدیریت فرماندهی
مدیریت
دیباچه: چگونه می‌توان معضل بیکاری را حل نمود؟ با مسأله سوءاستفاده مالی و فساد اداری چه باید کرد؟ چرا کارکنان سازمان‌ها، گرفتار دلسردی، یأس و افسردگی می‌شوند؟ چرا در تعدادی از سازمان‌های ما از امکانات موجود به خوبی استفاده نمی‌شود؟بسیاری از متخصصان علوم گوناگون، به ویژه صاحبنظران علوم انسانی درپاسخ به این سؤال‌ها می‌گویند که کلید معمای مشکلات سازمان‌های هر جامعه "مدیریت" است. چون تأمین نیازهای فنی، خدماتی، درمانی و تفریحی جامعه، بدون وجود مدیران لایق که بالاترین کارآیی و بهره‌وری را داشته باشند، امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل هر جامعه‌ای برای فایق آمدن بر مشکلات سازمانی خود، قبل از هر چیز باید به مسأله آموزش صحیح و موثر مدیریت توجهی بنیادی داشته باشد. تخصصی که در بیشتر دانشگاه‌های معتبر علوم انسانی جهان، تحت عنوان رشته مدیریت آموزش داده می‌شود. رشته مدیریت در کشور ما دارای شاخههای متعددی است که از آن جمله می‌توان به مدیریت بازرگانی، صنعتی، دولتی، جهانگردی ، بیمه، بیمه‌اکو، امور گمرکی و امور بانکی اشاره کرد و همچنین از شاخههای تخصصی‌تری مثل مدیریت کمیسریای دریایی یا اداره امور بیمارستان‌ها نام برد.
گرایش مدیریت بازرگانی:
یک دانشجوی مدیریت بازرگانی به عنوان یک مدیر تجاری تحصیل‌کرده، می‌تواند امور تجاری را تفکیک و اداره کند و به یاری قدرت خلاقه خویش در ایجاد بازار جدید، ارائه خدمات متنوع و تازه، ابداع روش‌های جدید در عرضه و توزیع، کارآفرین باشد. فارغ‌التحصیل مدیریت بازرگانی باید بتواند برای کالاهای موجود، بازار جدیدی پیدا کند یا روش‌های مطلوب توزیع را در سیستم دولتی طراحی نماید، چون امروزه یکی از بزرگترین مشکلات کشور ما، رساندن محصولات کشاورزی مثل برنج، چای و مرکبات به بازار و به دست مصرف‌کننده است.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف مدیریت:
اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقیق در مدیریت، مبانی سازمان و مدیریت، تحقیق در عملیات، مدیریت رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی، حقوق اساسی، مبانی مدیریت اسلامی، سیستم‌های اطلاعاتی در مدیریت.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت بازرگانی:
مدیریت استراتژیک ، حقوق بازرگانی، حسابرسی، مدیریت تولید، مدیریت مالی، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی ، روانشناسی کار، حسابداری صنعتی، بازاریابی و مدیریت بازار، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، سازمان‌های پولی و مالی بینالمللی ، بازرگانی بینالمللی ، بازاریابی بین‌الملل، پول و ارز و بانکداری، سیاست پولی و مالی، سیستم‌های خرید و انبارداری توزیع، حقوق بازرگانی بین‌الملل، تحقیقات بازاریابی، روابط صنعتی، سمینار در مسایل مالی، سمینار در مسایل بازاریابی، بهره‌وری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان.
گرایش مدیریت صنعتی:
یکی از علل عدم موفقیت صنایع ما این است که اکثر مسؤولین واحدهای صنعتی؛ فارغ‌التحصیل مدیریت‌صنعتی نیستند. حضور یک کارشناس مدیریت صنعتی که مسؤولیت نیروی انسانی را بر عهده بگیرد، در هر واحد صنعتی ضروری است تا بتواند با استفاده از دانش خویش؛ مشارکت، مهارت و انگیزه نیروی انسانی واحد صنعتی مورد نظر را افزایش دهد. مدیریت صنعتی دارای سه بعد اصلی فنی و تکنیکی، مالی و رفتاری و اجتماعی است. در رشته مهندسی صنایع دانشجویان بیشتر به مطالعه بعد فنی و تکنیکی صنایع می‌پردازند اما رشته مدیریت صنعتی به دو بعد مالی و رفتاری صنایع تأکید بیشتری دارد.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت صنعتی:
مدیریت مالی، روانشناسی صنعتی، حسابداری صنعتی، بازاریابی و مدیریت بازار ، کنترل کیفیت آماری، سیستم‌های خرید و انبارداری و توزیع، تحقیق در عملیات، کنترل پروژه ، طرح‌ریزی و تعمیرات و نگهداری، کارسنجی و روش‌سنجی، مدیریت کارخانه، حفاظت صنعتی، بررسی اقتصادی طرح‌های صنعتی، روابط صنعتی، فنون تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، بازاریابی بینالمللی، بهره‌وری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان، پروژه.
گرایش مدیریت دولتی:
هدف رشته مدیریت دولتی، تربیت مدیران شایسته‌ای است که بتوانند وظایف پنجگانه محوله را به نحو احسن در سازمان‌ها و تشکیلات دولتی کشور انجام دهند. این وظایف عبارتند از:
1ـ برنامه‌ریزی و اجرای آن. 2ـ سازماندهی یا تقسیم وظایف بین کارکنان یک سازمان به نحوی که با تقسیم کار بتواند مهارت پرسنل خود را در پرداختن به کارهای جزئی افزایش دهد. 3ـ عملیات امور استخدامی یا کارگزینی کارکنان جدید. 4ـ هدایت و راهبری. 5 ـ نظارت و کنترل.برای مثال چون در یک بخش دولتی، رقابت وجود ندارد؛ کارکنان تمایل به افزایش ارتقای خدمات ندارند و این وظیفه مدیریت است که بتواند در چارچوب قوانین و مقررات دولتی، با خلاقیت و نوآوری خویش، کارآیی و بهره‌وری کارکنان را افزایش دهد.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت دولتی:
روانشناسی سیاسی، جامعه‌شناسی‌سازمان‌ها، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، مدیریت تحول سازمانی، حسابداری دولتی، مالیه عمومی و تنظیم خط‌مشی مالی، فراگرد تنظیم و کنترل بودجه، مدیریت سازمان‌های محلی و شهرداری‌ها، مبانی مدیریت دولتی، مدیریت تطبیقی ، مدیریت توسعه، مدیریت تعاونی‌ها، تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی، سیر اندیشه‌های سیاسی و تحول نهادهای اداری، مباحث ویژه مدیریت دولتی، حقوق اداری، سازماندهی و اصلاح تشکیلات و روش‌ها، روابط کار در سازمان.
گرایش مدیریت جهانگردی:
کشور ایران 1648000 کیلومتر مربع وسعت دارد و هرگوشه‌اش دارای جلوه و لطفی تازه، رمز و رازی دیگر و زیبایی و صلابتی دو چندان است. اما با وجود این همه جلوه و جذابیت، تنها سهم اندکی از صنعت سودآور جهانگردی را به خود اختصاص داده است. نتیجه یک نظرخواهی که از خبرنگاران خارجی به عمل آمده است، نشان می‌دهد که بسیاری از آنها بر این اعتقادند که مدیریت ضعیف یکی از عوامل رکود صنعت جهانگردی در کشور ما است. چون لازمه توسعه و تقویت صنعت جهانگردی، اطلاع از زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، جغرافیایی و فرهنگی کشور است تا بتوان امکانات موجود و همچنین مسائل و مشکلاتی که در راه توسعه این صنعت وجود دارد، شناسایی کرد و سپس براساس تحقیقات موجود، یک برنامه‌ریزی دقیق و عملی داشت. کاری که تنها به یاری مدیران کارآمد و متخصص در صنعت جهانگردی امکان‌پذیر است؛ تخصصی که در شاخه مدیریت جهانگردی آموزش داده می‌شود. یعنی متخصص این رشته در نهایت باید بداند که چه نوع جهانگردی را جذب کند؟ چگونه جذب کند؟ و چگونه بازارهای جهانگردی جدیدی برای جذب توریست ایجاد نماید؟
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت جهانگردی:
تاریخ و فرهنگ ایران، شناخت روحیات ملل، قوانین و مقررات حقوقی جهانگردی، مبانی مردم شناسی جهانگردی، مدیریت بازاریابی و تبلیغات جهانگردی، اقتصاد جهانگردی، شناخت صنایع دستی ایران ، نقشه‌خوانی و آشنایی با نقشه، جغرافیای جهانگردی ایران، شناخت صنعت جهانگردی ، گذراندن اوقات فراغت، آداب سفر در اسلام، تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی در ایران، باستان‌شناسی ایران ، هنر و معماری ایران، آشنایی با موزه‌های ایران، امور مسافرت و صدور بلیط، فن راهنمایی، برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی ، مطالعات تطبیقی سیاست‌های جهانگردی، فرهنگ عامه، زبان انگلیسی مکاتبات تخصصی، زبان انگلیسی مکالمه، آشنایی با سازمان‌های دولتی ایران، نقش جهانگردی در بسط روابط بین‌الملل و گسترش منابع اقتصادی کشور، کارآموزی، اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقیق در مدیریت، مبانی سازمان و مدیریت، تحقیق در عملیات، مدیریت رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی، حقوق اساسی، مبانی مدیریت اسلامی، مبانی سازمان و مدیریت، سیستم‌های اطلاعاتی در مدیریت.
گرایش مدیریت بیمه:
بیمه یکی از شاخص‌های توسعه در کشورهای پیشرفته است، چون هر سرمایه‌داری که بخواهد در کشوری سرمایه‌گذاری کند، باید اطمینان داشته باشد که در صورت بروز هرگونه حادثه یا خطری، سرمایه وی مصون خواهد بود. از همین‌رو در کشورهای پیشرفته از بیمه به عنوان صنعت بیمه یاد می‌کنند. به این معنی که همزمان با توسعه صنعت، بیمه نیز توسعه خواهد یافت و همچنین بر این اعتقادند که هر فردی نمی‌تواند وارد این صنعت شود بلکه باید متخصص و دانش‌آموخته این صنعت باشد. در کشور ما نیز دانشجوی مدیریت بیمه، نحوه اداره سازمان‌های بیمه و چگونگی رفتار با بیمه‌گذارها را فرا می‌گیرد تا بتواند آنها را به بیمه‌گذاری ترغیب و تشویق کند. همچنین دانشجوی این گرایش درباره انواع فعالیت‌های بیمه مثل بیمه عمر، ماشین، خدمات درمانی و غیره اطلاعات لازم را کسب کرده و چگونگی فعالیت دراین زمینه‌ها را براساس پایه و مبانی مدیریتی فرا می‌گیرد.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت بیمه:
حسابداری صنعتی، اصول مدیریت بازرگانی، روانشناسی عمومی، جامعه‌شناسی، توسعه اقتصادی ، حسابرسی ، پول و ارز و بانکداری، حقوق تجارت ، حقوق مدنی، اصول بیمه، بیمه اموال، بیمه اشخاص، حسابداری شرکت‌های بیمه ، مدیریت ریسک و بیمه ، بیمه اتکایی، حقوق بیمه، بازاریابی و مدیریت بازار، متون بیمه انگلیسی.
گرایش مدیریت بیمه اکو :
بیمه اکو یک دانشکده تخصصی است که در ایران ایجاد شده است و دانشجویان خود را از بین علاقه‌مندان کشورهای عضو پیمان منطقه‌ای اکو انتخاب می‌کند. در این گرایش موضوعات مختلف مدیریتی، اقتصادی، حقوقی، حسابداری و تجاری آموزش داده می‌شود و دانشجویان درباره نقش بیمه در ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری و امنیت اقتصادی و رفاهی جامعه مطالعه می‌کنند. گفتنی است تفاوت این گرایش با مدیریت بیمه در آن است که تمامی دروس گرایش مدیریت بیمه اکو به زبان انگلیسی است و از همین رو این دانشکده در مرحله اول ده برابر ظرفیت، دانشجو می‌پذیرد و سپس از بین داوطلبان افرادی که تسلط بیشتری به زبان انگلیسی دارند، انتخاب می‌کند. همچنین در این گرایش به قوانین حقوق بین‌الملل و تجارت بین‌الملل توجه بیشتری می‌شود.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت بیمه اکو:
Sociology ، Principles OF Psychology ، Principles OF economics ، Principles OF management ، Callege Algebra ، Applied Mathematics ، Accounting ، Principles of Law، Introduction To Insurance ، Introduction To Computer Sci، Research Methodology ، Micro ECO Analysis ، Macro ECO Analysis، Mathematical Statistics and Probability ، Principles of Insurance ، Operation Research ، Public Finance ، Organizational Behaviour ، Money and Banking ، Management of Human Resources ، Financial Management ، International Econ andrg ، Business Policy ، Legal Aspects of Ins ، Property and Pec. Ins ، Insurance of the Person ، Risk Management ، Marketing and its Ins. Applic، Fundumental of loss surveying /Adjusting ، Ins. Co. Administration and Mat ، Reinsurance ، Econ.DeveLopment and Planning ، System Analysis، Insurance Accounting ، Paperon Ins ، Engineering Ins ، Liability Ins، Maritime Law ، Maritime Hull and Aviation Insurance ، Math Basis of Life Ins ، Life Ins. Agency Org. and Mgt ، Group Life and Health Ins ، Life Ins. Apl and Underwriting .
گرایش مدیریت امور گمرکی:
گمرک در خدمت تجارت جهان است و گرایش مدیریت امور گمرکی نیز بخشی از مدیریت تجاری و بازرگانی است که در آن نحوه بررسی کالاهای وارداتی و صادراتی و نحوه تنظیم اظهار نامه‌ها و چگونگی ایجاد تعرفه‌های مالیاتی آموزش داده می‌شود. همچنین دانشجویان می‌آموزند براساس سیاست اقتصادی کشور، کالاهای ممنوعه و غیرممنوعه را شناسایی کنند.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت امور گمرکی:
مالیه عمومی و خط‌مشی مالی دولت‌ها، اصول بیمه ، حقوق و مقررات مدنی، حقوق تجارت، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، حسابداری دولتی ، مسایل بانکی و اعتبارات اسنادی، مکاتبات بازرگانی به زبان انگلیسی، روش‌های تحقیق و مأخذشناسی، اصول تنظیم و کنترل بودجه دولتی، قوانین و مقررات گمرکی ، شیمی کانی‌ها و فلزات، شناخت الیاف نسجی و مصنوعات آنها، آشنایی با ماشین‌آلات و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، آشنایی با میراث فرهنگی، آثار هنری و عتیقه‌جات، مقررات عمومی صادرات و واردات سازمان‌ها و کنوانسیون‌های بینالمللی گمرکی، زبان انگلیسی تخصصی ، بازرگانی بین‌الملل ، امور مالی بین‌الملل، آشنایی با صنعت حمل و نقل، طبقه‌بندی کالا.
توانایی‌های لازم :
قدرت رهبری، اعتماد به نفس، روابط اجتماعی خوب، توان تجزیه و تحلیل و قدرت بیان قوی از ویژگی‌های لازم برای دانشجوی رشته مدیریت در تمامی گرایش‌ها است. دانشجوی این رشته بخصوص در گرایش‌های بازرگانی و صنعتی باید به مسائل تجاری و اقتصادی و محیط بازار علاقه‌مند بوده و در دروس ریاضی، زبان انگلیسی و ادبیات فارسی قوی باشد. همچنین دانشجوی رشته مدیریت بخصوص مدیریت صنعتی باید در دروس ریاضی و آمار قوی باشد. دانشجوی مدیریت جهانگردی نیز لازم است که به تاریخ و فرهنگ خود و به درس جغرافیا علاقه‌مند باشد و از روابط اجتماعی خوبی برخوردار بوده و به یک زبان خارجی مثل انگلیسی، فرانسه یا عربی مسلط باشد تا بتواند با جهانگردان خارجی به راحتی ارتباط برقرار کند. این رشته از هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می‌پذیرد.
موقعیت شغلی در ایران :
یک فارغ‌التحصیل رشته مدیریت نباید انتظار داشته باشد که از همان بدو امر به عنوان مدیر یک شرکت یا کارخانه مشغول به کار گردد. چون بخشی از مطالب و محتوای کلاس‌های مدیریت باید به عنوان تجربه از محیط و سازمان‌های جامعه گرفته شود. بنابراین فارغ‌التحصیل این رشته در ابتدا باید به عنوان یک کارشناس در رده‌های پایین‌تر وارد بازار کار شده و سپس به مرور پله‌های ترقی را طی کند. در کل فارغ‌التحصیل مدیریت دولتی می‌تواند در مؤسسات دولتی و عمومی و خدماتی مشغول به کار گردد. مدیریت بازرگانی می‌تواند در سازمان‌های اقتصادی و بازرگانی فعالیت کند و مدیریت صنعتی برای کار در سازمان‌های صنعتی و تولیدی مناسبتر است. به دلیل نیاز به نیروی کار متخصص در صنعت جهانگردی کشور نیز، تمامی دانشجویان گرایش مدیریت جهانگردی جذب بازار کار می‌شوند و می‌توانند در دفاتر خدمات مسافرتی به عنوان مدیر فنی یا تورگردان و یا در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی مشغول به کار گردند. علاوه بر شرکت‌های بیمه دولتی که به متخصصان رشته مدیریت نیاز دارند، شرکت‌های بازرگانی و حمل و نقل که در ارتباط با تجارت بینالمللی هستند نیز فارغ‌التحصیلان گرایش مدیریت بیمه را جذب می‌کنند.
کتابداری
دیباچه: کشور ایران با جمعیت حدود 70 میلیون که 48 میلیون نفر از آنها باسواد هستند، کمتر از 1500 کتابخانه عمومی دارد که تعداد کتاب بهترین و بزرگترین آنها به زحمت به یک میلیون و 500 هزار جلد می‌رسد. این در حالی است که کشور همسایه ما، آذربایجان، با جمعیت حدود جمعیت ایران ده هزار کتابخانه دارد و در کشورهای پیشرفته یک کتابخانه برای شروع کار باید 600 تا 700 هزار جلد کتاب داشته باشد.البته در کشور ما جمعیت استفاده کننده از همین حداقل امکانات نیز بسیار اندک است و کتابخانه‌ها در ایران فعالیت چشمگیری ندارند. در واقع کشور ما با این که زمانی مهد تمدن و دانش بوده و بزرگترین کتابخانه‌های عالم و نفیس‌ترین کتب را داشته است، اکنون در زمینه کتاب و کتابخوانی دچار فقر فرهنگی است و کتابخانه‌ها، مراکز ساکن و ساکتی هستند که فقط در دوران امتحانات دانش‌آموزان یا دانشجویان، قرائت‌خانه آنها شلوغ می‌شود.بدون شک یکی از علل اصلی این مشکل، نبود کتابداران متخصص و علاقه‌مند در کتابخانه‌های کشور است.کارشناسانی آگاه , با تجربه و تحصیل کرده که توانایی ارزیابی نیازهای کتابخانه واحد متبوع خود را داشته باشند و در جریان انتشار کتاب‌های جدید و خرید کتاب‌های مناسب قرار گیرند. این افراد باید قادر به سازماندهی منابع بوده و با فهرست‌نویسی مناسب امکان دست‌یابی مراجعه کننده به کتاب‌های مورد نظر را فراهم آورند. هدف رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی که در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور ما ارائه می‌شود، تربیت همین دسته از متخصصان است. در واقع رشته کتابداری هموار کردن مسیر ارتباط میان دو عنصر کتاب (در معنای وسیع آن که شامل هر گونه اثری می‌شود که ثبت و ضبط شده باشد) و استفاده کننده از کتاب است. البته برای آن که بتوانیم این ارتباط را امکان‌پذیر کنیم باید نه تنها هر یک از این دو عنصر را به درستی بشناسیم، بلکه لازم است چگونگی پیوند میان آن دو را نیز بیاموزیم. تمام دروس پایه و اختصاصی در رشته کتابداری (خصوصاً دوره کارشناسی) براساس همین سه وظیفه تدوین شده است؛ یعنی دانشجوی این رشته منابع و متون را می‌شناسد، از ویژگی‌های انواع مواد انتشار یافته آگاه می‌گردد، محتوای آنها و چگونگی تبدیل اندیشه‌های موجود در ذهن نویسنده به پدیده‌ای عینی و قابل شناسایی را درک می‌کند و قابلیت‌ها و توانایی‌های رسانه‌های گوناگون از قبیل کتاب (به معنای محدود)، مجله، روزنامه، نوار، لوح فشرده، اینترنت و مانند آنها را درمی‌یابد. از سوی دیگر دروسی نیز در برنامه این رشته هست که برای شناخت انسان، چگونگی شکل‌گیری دانش و معرفت افراد در ذهن آنان، تأثیر محیط، فرهنگ و جامعه دانسته‌ها و باورهای مردم مفید است. زیرا اگر بخواهیم مواد و منابع برای مراجعان قابل استفاده باشد، باید مراجعان را به درستی بشناسیم، با محیط فرهنگی آنها آشنا باشیم و نیازهای اطلاعاتی آنها را تشخیص دهیم. البته دانستن ویژگی‌های کتاب و خواننده یا استفاده کننده به تنهایی برای انجام وظیفه کتابداری کفایت نمی‌کند. بلکه باید تدابیر مربوط به ایجاد ارتباط میان آن دو را نیز شناخت. برای این کار لازم است به فرآیند ارتباط آگاه بود و دانست در چه شرایطی ارتباط آسان می‌شود و تحت چه شرایطی دچار اختلال می‌گردد. پس کتابدار لازم است که با حوزه ارتباطات نیز کم و بیش آشنا باشد. به همین دلیل سه ضلع مثلث کتاب، خواننده و ارتباط ، موضوع مطالعه و پژوهش علاقه‌مندان این رشته است و آثاری که از این مطالعات برجای مانده، دستمایه مناسبی برای برنامه‌های درسی رشته کتابداری می‌باشد.
توانایی‌های لازم :
رشته کتابداری با دانش‌اندوزی سر و کار دارد. بنابراین هر فردی که دامنه مطالعات و تتبعات او گسترده‌تر باشد، قابلیت پیشرفت بیشتری در این رشته دارد. زیرا قناعت به دانسته‌های موجود و خود را بی‌نیاز از ارتقاء و بهبود دانش و معرفت دانستن، آفتی خطرزا برای رشته کتابداری است. فراگیری آهسته و پیوسته و شکیبایی و بردباری در برخورد با اطرافیان و پرسش کنندگان نیز دو ویژگی عمده‌ای است که دانشجویان این رشته باید در خود بپرورانند. اصرار بر تحمیل نظرات خود به دیگران و خودداری از شنیدن و تحلیل کردن آراء آنان، کتابدار را به تدریج در چارچوب بسته و بدون روزنه‌ای محبوس می‌کند و سبب می‌شود که نه دیگران تاب تحمل او را داشته باشند و نه او بتواند دیگران را تحمل کند. (رشته کتابداری از هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم‌انسانی دانشجو می‌پذیرد.)
موقعیت شغلی در ایران :
با توجه به پیشرفت سریع جوامع انسانی و افزایش میزان انتشارات در زمینه‌های مختلف دانش بشری، ایجاد و گسترش کتابخانه‌ها امری الزامی است. از این رو کتابداری یکی از رشته‌هایی است که چشم‌انداز فرصت‌های شغلی آن بسیار روشن است. کتابخانه‌های عمومی در سراسر کشور و کتابخانه‌های مدارس در مقاطع مختلف هنوز چشم به راه کتابدارانی هستند که دوره‌های دانشگاهی را طی کرده باشند. کتابخانه‌های دانشگاهی و تخصصی و مراکز اطلاع‌رسانی نیز هنوز آماده پذیرش فارغ‌التحصیلان این رشته هستند. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که مراکز و کتابخانه‌هایی که در صدد استخدام فارغ‌التحصیلان هستند، افراد شایسته‌تر را ترجیح می‌دهند و این بر دانشجویان است که از آغاز ورود به رشته به خودسازی و گسترش دانش و عمق بخشیدن به مهارت‌های خود بپردازند و از این طریق چشم‌انداز شغلی خود را پیشاپیش ترسیم نمایند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایش‌های کتابداری :
روانشناسی اجتماعی ، روانشناسی عمومی، تاریخ تمدن، مبانی جامعه‌شناسی ، تاریخ ادبیات ایران، تاریخ ادبیات جهان، تاریخ عمومی فلسفه ، متون اختصاصی انگلیسی ، متون اختصاصی فرانسه ، متون اختصاصی آلمانی ، متون اختصاصی روسی، متون اختصاصی عربی، کتابخانه و کتابداری ، مجموعه سازی، سازماندهی مواد، مرجع‌شناسی عمومی (فارسی و عربی)، ساختمان و تجهیزات کتابخانه، مواد سمعی و بصری، مواد خدمات کتابخانه برای بزرگسالان نوسواد، مواد خدمات کتابخانه برای کودکان و نوجوانان، ماشین‌نویسی فارسی ، ماشین‌نوسی لاتین ، اداره کتابخانه، مرجع شناسی عمومی(لاتین)، اصول کار مرجع ، گزارش نویسی ، کارآموزی.
دروس تخصصی گرایش علوم انسانی و اجتماعی:
آمار و احتمالات مقدماتی، مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی، مبانی سازمان و مدیریت، مبانی علم حقوق، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، جغرافیای شهری و روستاشناسی، کلیات علم اقتصاد، روانشناسی کودک و نوجوان، تاریخ ادیان، آشنایی با بانک‌های اطلاعاتی.
دروس تخصصی گرایش فنی و مهندسی:
تاریخ علوم، زمین‌شناسی، ریاضیات عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، آمار و احتمالات، فیزیولوژی عمومی، آشنایی با بانک‌های اطلاعاتی علوم پایه، مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی، برنامه‌نویسی کاربردی.
مددکاری اجتماعی
دیباچه: وقتی سخن از مددکاری می‌شود بسیاری از افراد به یاد زندان‌ها یا پرورشگاه‌ها می‌افتند که در آنجا افرادی به نام مددکار در دفتر یا واحد مددکاری فعالیت می‌کنند. اما حرفه مددکاری به فعالیت در دو مکان فوق محدود نمی‌شود. بلکه مددکاری اجتماعی، یکی از رشته‌های کاربردی است که فارغ‌التحصیل آن باید بتواند در مراکز مختلف با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌هایی که آموزش دیده است، وارد زندگی انسان‌هایی شود که به هر دلیل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی دچار مشکل بوده و نمی‌توانند مشکل خود را به تنهایی حل کنند یا منشأ مشکل خویش را تشخیص بدهند.در واقع این افراد می‌توانند به یاری مددکارمشکل خویش را شناخته وحل نمایند. بنابراین اگر بخواهیم این رشته را به طور خلاصه معرفی کنیم، باید بگوییم که هدف رشته مددکاری این است که به افراد نیازمند به خدمات اجتماعی کمک کند تا خود را بیابند، مشکل خویش را بشناسند و سپس راه حل آن را پیدا کنند.
توانایی‌های لازم :
یک مددکار باید دارای توانمندی‌های روحی خاصی باشد؛ یعنی باید روحیه‌ای قوی داشته باشد تا بتواند مشکلات و معضلاتی را که در زندگی انسان‌ها می‌بیند، تحمل کند پس باید پذیرفت که افراد زودرنج و بسیار حساس و عاطفی به درد این رشته نمی‌خورند. در ضمن یک مددکار نباید در گفتگو و ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار مشکل شود و در نهایت یک مددکار باید خود را به خوبی بشناسد چون اگر خود را نشناسد، نمی‌تواند به دیگری شناخت بدهد و او را کمک کند.
موقعیت شغلی در ایران :
رشته مددکاری از جمله رشته‌هایی است که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی می‌توانند آن را انتخاب کنند همچنین دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل 24 واحد کارورزی و پس از فارغ‌التحصیلی 2 سال طرح بگذرانند. این دو ویژگی رشته فوق را متمایز ساخته است، چرا که فارغ‌التحصیلان این رشته به دلیل تجربه ناشی از 24 واحد کارورزی در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمان‌ها و مؤسسه‌های دولتی، از موقعیت شغلی مناسبی برخوردار هستند. در واقع هر جایی که اداره رفاه یا امور اجتماعی هست، مددکار اجتماعی می‌تواند در آنجا حضور داشته و مسؤولیتی را بر عهده بگیرد. در نتیجه فارغ‌التحصیلان این رشته مشکل اشتغال ندارند. اما با وجود مزیت‌های این رشته، باید پذیرفت که رشته مددکاری با مشکلاتی نیز گریبانگیر است که در این میان گمنام بودن رشته مددکاری در جامعه و حتی در بین جوانان و داوطلبان کنکور مشکل بسیار بزرگی است.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی :
مبانی جامعه‌شناسی ، خدمات اجتماعی و تعاون در اسلام، مبانی روانشناسی، ریاضیات پایه، مبانی مددکاری، آمار مقدماتی، مبانی رفاه اجتماعی، مبانی جمعیت‌شناسی، مبانی مردم‌شناسی، کاربرد آمار در خدمات اجتماعی، اصول علم اقتصاد، کلیات حقوق، مبانی مدیریت، اصول علم سیاست، اصول توانبخشی، روانشناسی اجتماعی، نظریه‌های جامعه‌شناسی، روش تحلیل جمعیت، روش تحقیق در خدمات اجتماعی (عملی)، نهاد خانواده، آسیب‌شناسی اجتماعی، حقوق خانواده و کار، جامعه‌شناسی روستایی، بهداشت خانواده، جامعه‌شناسی شهری و توسعه، بهداشت روانی، بررسی مسایل اجتماعی ایران، مدیریت مؤسسات خدمات اجتماعی، کلیات برنامه‌ریزی اقتصادی و تجاری.
دروس تخصصی :
مددکاری فردی ، آشنایی با روش‌های مددکاری، پویایی گروهی، مددکاری گروهی، توانبخشی گروه‌های خاص، کارورزی مددکاری فردی ، روانشناسی کودک و نوجوان، مشاوره و مددکاری، مددکاری جامعه‌ای ، روانشناسی مرضی، کارورزی در مددکاری گروهی ، تغذیه، کارورزی مددکاری جامعه ، اقتصاد ایران، پروژه تحقیقاتی ، سرپرستی در خدمات اجتماعی.
کارشناسی علوم انتظامی
دیباچه: ایران کشوری باستانی و با سابقه دو هزار ساله است. کشوری که در دوران سلسه هخامنشیان ، اولین سیستم حکومتی گسترده امپراطوری را بنیانگذاری کرد و در طی تاریخ پرفراز و نشیب خود، انواع سیستم‌های ایجاد نظم و ترتیب را مورد آزمایش قرار داد. یک صد سال پیش ، سیستم نوین ایجاد نظم و امنیت داخلی؛ یعنی سازمان پلیس در ایران به وجود آمد. براساس این سیستم پلیس ایران به دو قسمت مهم پلیس شهری و ژاندارمری تقسیم گردید. پس از انقلاب اسلامی، کمیته انقلاب اسلامی نیز به عنوان یکی از ارکان مهم حفظ نظم و امنیت داخلی و دفاع از ارزش‌های انقلاب در داخل کشور، به این مجموعه افزوده شد. در سال 1370 با تصمیم مجلس شورای اسلامی این سه نیرو در یکدیگر ادغام و سیستم پلیس واحد به وجود آمد. به دنبال طرح ادغام شهربانی، ژاندارمری ، کمیته انقلاب اسلامی و پلیس قضایی، دانشگاه پلیس نیز به "دانشگاه علوم انتظامی" با سازمان و ساختاری جدید تغییر یافت. این دانشگاه یکی از مهمترین واحدهای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای جذب و به کارگیری جوانان شایسته و تربیت و آموزش آنان است. این دانشگاه در مقطع کارشناسی دارای شاخههای انتظامی، کشف جرائم، اطلاعات، راهنمایی و رانندگی و خدمات و پشتیبانی است و دانشجویان از ترم چهارم، شاخه یا گرایش خود را انتخاب می‌کنند. مقطع کاردانی علوم انتظامی نیز دارای گرایش‌های راهنمایی و رانندگی و انتظامی است.شاخه انتظامی بخش انتظامی، بخش مأموریتی نیروی انتظامی در پاسگاه‌ها و کلانتری‌های موجود در سطح شهر و روستاها است و دانشجوی انتظامی دانش و مهارت لازم را برای فعالیت در این بخش به‌دست می‌آورد.در واقع اولین وظیفه کارشناس انتظامی انجام تمهیداتی برای جلوگیری از جرم‌خیزی است. برای مثال برای پیشگیری از سرقت، کارشناس انتظامی باید به مردم هشدارها و اطلاعات لازم را بدهد، هشدارهایی از این قبیل که بهتر است درِ خانه را شب‌ها قفل کنند یا شب‌ها، پنجره‌ها را باز نگذارند. در واقع کارشناس علوم انتظامی با این هشدارهای بسیار ساده اما مؤثر، به آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی می‌پردازد و از جرم‌خیزی پیشگیری می‌کند. پس اولین وظیفه نیروی انتظامی، فراهم کردن شرایط اجتماعی به گونه‌ای است که سطح امنیت عمومی بالا برود. البته این وظیفه تمام متخصصان نیروی انتظامی است اما در شاخه انتظامی، اولین و مهمترین وظیفه، آموزش و پیشگیری است.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در شاخههای مختلف نیروی انتظامی :
سازمان و مدیریت و نگرش در مدیریت اسلامی، مقدمات علم حقوق، روانشناسی رشد، حقوق اساسی، نقشه‌خوانی، حفاظت اطلاعات ، حقوق جزای عمومی ، سازمان و وظایف نیروی انتظامی ، تاریخ سیاسی معاصر ایران ، گزارش‌نویسی ، جنگ‌افزار‌شناسی، جغرافیا ، روانشناسی اجتماعی ، حقوق مدنی ، آشنایی با کامپیوتر ، ورزش رزمی ، اصول و قواعد نظامی ، مقابله با سوانح و بلایا ، جنگ‌افزار‌شناسی نیمه‌سنگین، عبور از موانع و عملیات اعتماد به نفس، مبانی اطلاعات، روش‌ها و فنون تدریس جرائم نیروهای مسلح، آیین دادرسی کیفری، آیین دادرسی مدنی ، حقوق جزای اختصاصی ، مکانیک اتومبیل ، زبان تخصصی ، کاربرد قانون سلاح ، تاکتیک دسته در آفند و پدافند، امور انتظامی، آشنایی با راهنمایی و رانندگی، شناسایی مین و تله‌های انفجاری ، آشنایی با قاچاق ، مبارزه با مواد مخدر ، کشف علمی جرائم ، دروس تحقیقاتی ، جنگ‌های ویژه ، آسیب‌شناسی و مفاسد اجتماعی ، مخابرات ، جمع‌آوری ، کنترل اجتماعات، پزشکی قانونی ، تنظیم گزارشات قضایی ،کارورزی .
دروس تخصصی شاخه انتظامی:
جامعه‌شناسی شهری و روستایی، تاکتیک گروهان ، عملیات در کویر، کوهستان و جنگل، اصول ترافیک ، آیین راهنمایی و رانندگی، حمل بار، مسافر و کار و ابعاد وسایل نقلیه ، شماره‌گذاری، آزمایشات رانندگی و تصادفات ، وظایف فرمانده پاسگاه در شرایط عملیاتی ، عملیات گشتی - کمین و ضد کمین ، اماکن عمومی ، هدایت پاسگاه، دسته و گروهان ، جغرافیای شهری و روستایی .
شاخه کشف جرائم:
بدون شک وظیفه نیروی انتظامی در هر جامعه‌ای پیشگیری از جرم است، اما هر چقدر که بر روی پیشگیری کار شود، باز در جامعه جرم‌هایی اتفاق می‌افتد و در اکثر موارد نیز مجرم مشخص نیست و دستگیر نمی‌شود. در این میان، وظیفه مأمور نیروی انتظامی شاخه کشف جرائم، این است که جرم پنهان مانده را کشف و مجرم را دستگیر کند؛ یعنی کارشناس کشف جرائم باید صحنه جرم را ببیند، شواهد صحنه را جمع‌آوری و براساس شواهد، تئوری‌سازی کند و سپس تئوری‌های مختلف را در کنار هم گذاشته و یک یک آنها را بررسی کند تا به تئوری نهایی برسد و براساس آن تئوری، فرد متهم را پیدا و دستگیر کند و از او بازجویی نماید. در واقع فارغ‌التحصیلان کشف جرائم، همان کارآگاه‌ها هستند. این شاخه دارای 5 گرایش آگاهی، تشخیص هویت، مبارزه با جرائم اقتصادی، مبارزه با مواد مخدر و مبارزه با مفاسد اجتماعی است. (گفتنی است که دانشگاه علوم انتظامی هر ساله در تمامی گرایش‌های فوق دانشجو نمی‌پذیرد بلکه با توجه به نیاز و ضرورت نیروی انتظامی، گرایش‌های یاد شده ارائه می‌شود.)
دروس اصلی مشترک در گرایش‌های مختلف کشف جرائم :
جرم‌شناسی ، حقوق جزای عمومی، حقوق جزای اختصاصی (جرائم علیه اشخاص، جرائم علیه اموال و مالکیت، جرائم علیه امنیت، آسایش و اخلاق عمومی)، آیین دادرسی کیفری، ادله اثبات دعوای کیفری ، حقوق دیپلماتیک و آداب کنسولی ، حقوق مدنی، آئین دادرسی مدنی ، پزشکی قانونی ، بررسی اصالت اسناد، طرز تشکیل پرونده قضایی،آشنایی با سازمان بین‌الملل پلیس جنایی (اینترپل)، آشنایی با بمب و تله‌های انفجاری، جرائم سازمان یافته ، جرائم رایانه‌ای ، کاربرد رایانه در کشف جرائم ، زبان تخصصی ، مشاهده، توصیف و چهره‌نگاری، روانشناسی عمومی، جغرافیای شهری و شهرشناسی، جامعه شناسی جنایی، بزهکاری و اطفال نوجوانان ، احکام تخصصی کشف جرائم ، مبانی جامعه شناسی، کارورزی .(با توجه به تعدد گرایش‌های کشف جرائم ، از ذکر واحدهای تخصصی هر گرایش خودداری شده است.)
شاخه اطلاعات:
همان‌طور که از عنوان این شاخه پیدا است، واحد اطلاعات نیروی انتظامی به فعالیت‌های اطلاعاتی می‌پردازد؛ یعنی در این واحد، اطلاعات تمام رفتارهای اجتماعی کسب می‌شود و آمار و ارقام لازم جمع‌آوری می‌گردد.برای مثال، نیروی انتظامی برای آگاهی از برنامه و خط و ربط گروه‌های حمل قاچاق مواد مخدر نیاز به کارهای اطلاعاتی دارد. همچنین بسیاری از سرقت‌های مسلحانه سازمان یافته و ساختاریافته است؛ نیروی انتظامی برای اطلاع از این شبکه‌های سازمان یافته به کارشناسانی احتیاج دارد که به صورت مخفی فعالیت کنند و اطلاعات مختلف را از شبکه‌های مفاسد اجتماعی به دست آورند. سپس اطلاعات کامل و جامع را به مراجع علنی نیروی انتظامی بدهند تا عملیات لازم، انجام و افراد مورد نظر دستگیر شوند. اهمیت این مسأله زمانی آشکار می‌شود که توجه داشته باشیم، بخش اصلی نیروی انتظامی، بخش علنی آن است و بدون شک نمی‌توان برای جمع‌آوری اطلاعات از شبکه‌های مفاسد اجتماعی از این نیروها یاری گرفت. در واقع نیروی انتظامی بدون یاری و همکاری واحد اطلاعات، مثل خودرویی است که در شب بدون چراغ حرکت کند. به عبارت دیگر چراغ هدایت کننده و روشن کننده نیروی انتظامی، واحد اطلاعات است. از همین رو، در این شاخه بحث‌های اطلاعاتی کشور ـ آنچه به نیروی انتظامی و سایر مردم جامعه مربوط می‌شود ـ بررسی و مطالعه می‌شود.
دروس اختصاصی شاخه اطلاعات :
سازمان و مدیریت اطلاعات، جمع‌آوری ، حفاظت اطلاعات، عملیات اطلاعات ، بازجویی و مصاحبه ، کشف علمی جرائم ، اماکن عمومی ، ابزارهای فنی اطلاعاتی، آشنایی با کشورهای همجوار، شناخت تمهیدات امنیتی و اجتماعی، اطلاع‌رسانی، احزاب و گروهک‌ها ، اطلاعات رزمی، بزهکاری اطفال و نوجوانان ، حقوق جزای اختصاصی ، مبانی علم سیاست، فعالیت‌های پنهانی و سازمان‌های اطلاعاتی، کارورزی.شاخه راهنمایی و رانندگیشاخه راهنمایی و رانندگی دارای سه گرایش خدمات فنی راهور، عملیات انتظامی راهور و مهندسی ترافیک است.گرایش خدمات فنی راهور کارشناس خدمات فنی راهور، تخصص لازم را برای شماره‌گذاری خودروها، صدور کارت ماشین و برگزاری آزمون رانندگی از متقاضیان گواهی‌نامه رانندگی به‌دست می‌آورد.
دروس مشترک راهنمایی و رانندگی :
ساختار و مقررات استخدامی ناجا ، سازمان و وظایف رده‌های راهور، مقدمه علم حقوق ، حقوق اساسی، جنگ‌افزار شناسی، تیراندازی مشق‌های پای قبضه ، مبانی امور انتظامی، روانشناسی عمومی ، مبانی جامعه‌شناسی،ریاضیات پایه ، آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی ، کارورزی، جغرافیای شهری و شهرستان‌شناسی، امور انتظامی راهور ، جامعه‌شناسی ترافیک، روانشناسی ترافیک، زبان تخصصی، مقررات حمل بار و مسافر، مقررات بینالمللی و کنوانسیون‌های حمل و نقل، حقوق جزای عمومی، آیین دادرسی کیفری، مسائل حقوقی تصادفات، آشنایی با قانون مجازات اسلامی، کشف علمی جرائم، اصول مهندسی ترافیک ، مهندسی ترافیک، صدور پروانه‌ها و آزمایش‌ها ، شماره‌گذاری وسائل نقلیه ، معاینه فنی وسائل نقلیه، احراز اصالت وسائل نقلیه، کاربرد فیزیک و مکانیک در تصادفات ، تصادفات ، تصادفات عابر پیاده ، کاربرد رایانه در امور راهنمایی و رانندگی، احکام تخصصی .دروس تخصصی خدمات فنی راهورشناسایی اسناد مجعول، محیط‌زیست و ترافیک، آشنایی با انواع وسائل نقلیه، آموزش رانندگی عملیاتی ، ارزیابی وسائل نقلیه ، آشنایی با کارکرد وسائل وتجهیزات معاینه فنی.
گرایش عملیات انتظامی راهور:
در این گرایش دانشجویان اطلاعات لازم را به عنوان افسر پلیس خیابان‌ها و جاده‌ها به دست می‌آورند؛ یعنی کارشناس این رشته با بازسازی صحنه تصادف وسائل نقلیه، مقصر یا مقصران تصادف را شناسایی و خسارت وارد شده را تعیین می‌کند همچنین می‌تواند عملیات امداد و کمک‌های اولیه را در تصادفات و سوانح انجام دهد.
دروس تخصصی عملیات انتظامی راهور:
شناسایی اسناد مجعول، اصول و مبانی شهرسازی، کمک‌های اولیه در تصادفات و سوانح، مهندسی ترابری، آموزش رانندگی عملیاتی، پزشکی قانونی، ارزیابی وسائل نقلیه ، امور انتظامی راهور(تخصصی)، بازسازی صحنه تصادفات ، آشنایی با مواد مخدر و قاچاق کالا، تعیین خسارت وسائل نقلیه.
گرایش مهندسی ترافیک :
در گرایش مهندسی ترافیک، طراحی سیستم ترافیک شهری آموزش داده می‌شود و کارشناس این رشته در هنگام طراحی خیابان‌ها و جاده‌ها مسؤولیت تعیین تقاطع‌ها، میدان‌ها، دوربرگردان‌ها و خیابان‌های یک طرفه و دو طرفه را بر عهده دارد. همچنین تعیین اینکه در چه ساعت‌هایی از روز باید در برخی از خیابان‌ها طرح ترافیک اجرا شود، بر عهده کارشناس مهندس ترافیک است.
دروس تخصصی مهندسی ترافیک:
آمار احتمالات مهندسی، اصول و مبانی شهرسازی، محیط‌زیست و ترافیک ، آشنایی با نرم‌افزارهای طراحی، طرح هندسی راه ، ایمنی در ترافیک، سیستم‌های حمل و نقل، برنامه‌ریزی حمل و نقل شهری، اقتصاد در ترافیک و حمل و نقل، سیستم‌های هوشمند ترافیک (ITS) ، مهندسی ترافیک محلی ، مهندسی کنترل ترافیک.
شاخه خدمات و پشتیبانی :
کارشناسان شاخه خدمات و پشتیبانی کارشناسی علوم انتظامی در بخش اداری نیروی انتظامی فعالیت می‌کنند. این شاخه دارای دو گرایش ارتباطات انتظامی یا مخابرات و نرم‌افزار کامپیوتر است. با توجه به این که گرایش‌های مخابرات و نرم‌افزار کامپیوتر در گروه آزمایشی ریاضی و فنی معرفی شده است، از معرفی آنها در این بخش خودداری شده است.
دروس تخصصی گرایش ارتباطات انتظامی :
فیزیک الکتریسته ، کامپیوتر، ریاضیات پایه ، ماشین‌های الکتریکی ،سازمان و وظایف لجستیک ناجا(مخابرات) ، مخابرات و مدارات مخابراتی، مدارهای الکتریکی، سوئیچینگ،آنتن و انتشار امواج، اصول حفاظت و امنیت مخابرات و جنگ‌های الکترونیک، مدارهای منطقی ، اندازه‌گیری الکتریکی و الکترونیکی، الکترونیک، مخابرات پیشرفته ، کارگاه برق ماشین‌های الکتریکی، کارورزی.
توانایی‌های لازم :
نیروی انتظامی کشور، یک سازمان نظامی است و دانشجویان این رشته باید روحیه نظامی داشته باشند تا در این رشته موفق گردند. برای مثال، پلیس باید فردی فعال، اجتماعی و قانونمند باشد؛ یعنی بر سر قانون مصالحه نکند و نگوید چون فردی پیر، جوان یا بیمار است، اگر قانون‌شکنی کرد، اشکالی ندارد. بویژه آن بخش از نیروی انتظامی که با متخلفان سر و کار دارد، باید در رعایت قانون بسیار مصمم باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های پلیس، داشتن صبر و حوصله و متانت و خویشتن‌داری بسیار است. برای مثال کارشناس عملیات انتظامی راهور در اوج سرمای زمستان و گرمای تابستان، در وسط یک چهارراه بدون هرگونه امکانات رفاهی می‌ایستد و انجام وظیفه می‌کند. بدون شک چنین فردی باید صبر و تحمل بسیاری داشته باشد. همچنین کارشناس کشف جرائم، بدون صبر و حوصله و دقت و موشکافی نمی‌تواند اطلاعات مورد نیاز را به دست آورد و مجرم را دستگیر کند. شغل نیروی انتظامی یک شغل خدماتی است و مأمور نیروی انتظامی، ارتباط مستقیم با مردم دارد از سوی دیگر اکثر مراجعه‌کنندگان به نیروی انتظامی، بویژه مراجعه‌کنندگان به کارشناسان کشف جرائم و انتظامی، افرادی هستند که از لحاظ روحی شرایط مساعدی ندارند چون یا مجرم هستند یا شاکی. از همین‌رو، یک پلیس باید انگیزه‌ای قوی برای خدمت به مردم داشته باشد تا در برخورد با مجرم یا شاکی میزان خدمات‌دهی او کاهش نیابد.در ضمن دانشجوی این رشته باید بداند که انجام مأموریت‌های پی در پی در شهرهای مختلف، یکی از ویژگی‌های شغلی پلیس است؛ یعنی فردی که در نیروی انتظامی فعالیت می‌کند، امکان دارد امسال در پایتخت باشد و سال دیگر در جنوب، شمال، شرق و یا غرب ایران خدمت کند. همچنین امکان دارد به دلیل مأموریت‌های ویژه، مثل مأموریت‌های شبانه یا آماده‌باش‌ها، هفته‌های متوالی زندگی روزمره و عادی خود را نداشته باشد. حتی دانشجویان این دانشگاه نسبت به دانشجویان رشته‌های دیگر، برنامه‌ها و فعالیت‌های بیشتری دارند. به همین دلیل دانشجویان علوم انتظامی - چه زن و چه مرد - در طی تحصیل حق ازدواج ندارند و بعد از فارغ‌التحصیلی نیز به آنها پیشنهاد می‌شود قبل از ازدواج، شرایط شغلی خود را برای شریک زندگی خود بگویند تا در آینده دچار مشکل نشوند.درباره ویژگی‌های لازم برای هر گرایش نیز باید گفت که دانشجوی علوم انتظامی در تمام شاخه‌ها و گرایش‌ها باید از قدرت تجزیه و تحلیل خوبی برخودار باشد اما این ویژگی برای دانشجوی کشف جرائم اهمیت بیشتری دارد چون کارشناس کشف جرائم باید بتواند با تجزیه و تحلیل مسائل و قدرت خلاقه ذهن خود، مجهول‌یابی کند. همچنین باید با مسائل حقوقی کاملاً آشنایی داشته باشد. دانشجوی اطلاعات نیز علاوه بر ویژگی‌های یاد شده، باید بسیار رازدار باشد تا بتواند به عنوان یک مأمور مخفی، اطلاعات مورد نیاز را به دست آورد و وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهد.دانشجویان گرایش‌های مخابرات و کامپیوتر نیز باید در دروس ریاضی و فیزیک توانمند باشند. به همین دلیل این دسته از دانشجویان از بین داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی انتخاب می‌شوند.گفتنی است که دانشجویان دانشکده علوم پایه انتظامی جمهوری اسلامی از هر پنج گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان‌های خارجه انتخاب می‌شوند و داوطلبان این رشته باید علاوه بر شرایط عمومی، شرایط اختصاصی این دانشکده را داشته باشند.
شرایط اختصاصی دانشکده علوم پایه انتظامی عبارت است از:
داشتن حداقل 17 و حداکثر 21 سال سن برای داوطلبان مرد (داوطلبانی که خدمت وظیفه عمومی را انجام داده‌اند، مدت قانونی خدمت وظیفه عمومی به حداکثر سن آنها اضافه خواهد شد) و دارا بودن حداقل 18 و حداکثر 25 سال سن برای داوطلبان زن ، دارا بودن حداقل 170 سانتی‌متر قد برای داوطلبان مرد و 160 سانتی‌متر برای داوطلبان زن، دارا بودن حداقل معدل کتبی دیپلم 14 برای داوطلبان زن، سپردن تعهد خدمت برابر مقررات نیروی انتظامی، پاسخ دادن به حداقل 10 درصد از سؤال‌های ادبیات فارسی، ریاضی و زبان خارجه آزمون سراسری، داشتن سلامت جسمی و روحی کامل. داوطلبان زن این دانشگاه باید توجه داشته باشند که تمام برنامه‌های درسی و کلاس‌های عملی و مهارتی که در این دانشگاه برای آقایان برگزار می‌شود، برای خانم‌ها نیز برگزار می‌گردد. برای مثال به منظور تقویت قوای جسمانی و کسب مهارت‌های لازم ، ورزش‌های رزمی و دفاع شخصی تحت سه عنوان ورزش رزمی تکواندو، کاراته و جودو ارائه می‌گردد. البته مسؤولان دانشگاه انتظار ندارند که یک خانم با روحیات و خصلت‌های یک مرد، در نیروی انتظامی فعالیت کند، اما داوطلبان زن باید از آمادگی جسمی و روحی خوبی برخوردار باشند. در ضمن پوشش چادر برای دانشجویان زن دانشکده علوم پایه انتظامی و خانم‌های شاغل در نیروی انتظامی الزامی است.
موقعیت شغلی در ایران :
در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، عده‌ای از کارکنان دارای مشاغل اداری و عده‌ای دیگر دارای مشاغل مأموریتی هستند. برای مثال، کارکنان بخش‌های حسابداری، کامپیوتر، برق و مخابرات در بخش اداری فعالیت می‌کنند. به عبارت دیگر فارغ‌التحصیلان شاخه خدمات و پشتیبانی در بخش اداری حضور دارند و فارغ‌التحصیلان سایر شاخه‌ها و گرایش‌های علوم انتظامی در بخش مأموریتی فعالیت می‌کنند.در کل فارغ‌التحصیلان کاردانی دانشکده علوم پایه انتظامی با درجه ستوان سومی و کارشناسان این دانشکده با درجه ستوان دومی فارغ‌التحصیل می‌شوند و درجات بعدی آنان برابر قوانین و مقررات ناجا خواهد بود. در این میان، نوع فعالیت فارغ‌التحصیلان کاردانی نیروی انتظامی بیشتر جنبه اجرایی دارد؛ یعنی این دسته از فارغ‌التحصیلان بیشتر مجریان برنامه‌ها هستند اما مسؤولیت اصلی کارشناسان نیروی انتظامی، تئوری‌سازی، برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل فعالیت‌های نیروی انتظامی است. البته در حال حاضر به دلیل کمبود پرسنل، گاهی اوقات یک کارشناس باید وظایف کاردان را نیز انجام دهد.گفتنی است که دانشجویان علوم پایه انتظامی ضمن آن که ماهانه مبلغی به عنوان کمک هزینه تحصیلی دریافت می‌کنند از امکانات رفاهی خوابگاه، پوشاک، غذا، دفترچه اتکا و خدمات درمانی بهره‌مند می‌شوند و در طول خدمت از وام خرید مسکن یا یک باب مسکن ملکی برخوردار خواهند شد.
فلسفه
دیباچه: "فلسفه به انسان کمک می‌کند تا به اوج کمال نایل آید و به سعادت که از طریق نیل به عالم معقولات حاصل می‌شود، دست بیابد. پس فلسفه نه فقط از لحاظ فواید آن مورد توجه است بلکه فی‌نفسه نیز مطلوب است و از آن نمی‌توان صرف‌نظر کرد." "ارسطو، فیلسوف مشهور یونانی"
"فلسفه ناشی از بی‌عقلی و عدم رشد آگاهی انسان است و اگر بشر به حدی از رشد و آگاهی رسید، نیاز به فلسفه ندارد."" اگوست کنت، دانشمند، فیلسوف و ریاضیدان مشهور فرانسوی "
دوعبارت فوق نشانگر دو دیدگاه متفاوت درباره فلسفه است که در طی قرون متمادی وجود داشته و گاه یکی بر دیگری چیره شده است؛ یعنی همیشه در طول تاریخ عده‌ای از متفکران، فلسفه را دوست داشتن خردمندی و فیلسوف را دوستـدار خردمندی معرفی کرده و عده‌ای دیگر فلسفه را هنر لفاظی و بازی کردن با واژه‌ها دانسته‌اند.راستی، فلسفه چیست و چه حیطه‌ای را در برمی‌گیرد که چنین دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن وجود دارد؟برای تعریف فلسفه بهتر است که تفاوت آن را با سایر علوم توضیح داد چرا که سایر علوم هر یک به بخشی از موجودات عالم هستی می‌پردازند و آنها را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهند. برای مثال یک گیاه‌شناس از بین همه موجودات هستی فقط گیاه را گزینش کرده و درباره آن سخن می‌گوید یا یک ستاره‌شناس تنها اجرام آسمانی را مطالعه می‌کند، اما فلسفه درباره یک موجود گزینش شده سخن نمی‌گوید. بلکه همه امور را در عالم هستی مورد بررسی قرار داده و با تمام موجودات سر و کار دارد. مثلاً در فلسفه از خدا گرفته تا انسان، از عالم طبیعت گرفته تا ماوراء طبیعت و از روح انسان و موجودات غیرمادی گرفته تا اجسام، مورد بحث و گفتگو قرار می‌گیرد. تفاوت دوم فلسفه با سایر علوم در این است که در فلسفه مسائلی عام و کلی که درباره هرموجودی قابل طرح است، مورد مطالعه و تحقیق قرار می‌گیرد. برای مثال این سؤال که یک موجود مادی است یا غیرمادی، درباره هر موجودی از خدا گرفته تا یک تکه سنگ قابل طرح است. این دو فرق اساسی فلسفه با سایر علوم باعث شده که این علم بتواند به سؤالاتی پاسخ دهد که پاسخش بر عهده هیچکدام از علوم خاص به خصوص علوم تجربی نیست و در واقع وظیفه این علوم پاسخ به این گونه سؤال‌ها نیست. در حالی که این‌گونه سؤال‌ها برای انسان کنجکاو مطرح است و نمی‌توان به انسان دستور داد که درباره این مسائل فکر نکند. بلکه دانش خاصی لازم است که عهده‌دار و پاسخگوی سؤال‌هایی درباره هستی، موجودات و حقیقت انسان باشد و فلسفه همین دانش خاص است. رشته فلسفه نیز یک رشته آموزشی است که کلیه پرسش‌های بنیادی انسان را نسبت به مسائل وجود، هستی، جهان پیرامون انسان و حقیقت انسان بررسی می‌کند. پرسش‌هایی که زمانی به ارزش‌های دینی و معنوی برمی‌گردد که همان فلسفه دینی است و زمانی مربوط به ارزش‌های اخلاقی و مبانی ارزش‌های اخلاقی است که به عنوان فلسفه اخلاق آن را می‌شناسیم و گاه مبانی نظام حکومتی را در برمی‌گیرد که همان فلسفه سیاسی است و گاهی نیز شامل مبانی هنر و زیباشناسی و موضوعاتی از این دست می‌شود. البته در دوره کارشناسی رشته فلسفه، دانشجویان بیشتر شناخت مفصلی درباره تاریخ فلسفه غرب به دست می‌آورند؛ یعنی سیر تاریخی فلسفه را از فلسفه یونان تا زمان حاضر و تا حدودی نیز سیر تاریخی فلسفه اسلامی را مطالعه و بررسی می‌کنند.گفتنی است که در کشور ما فلسفه اسلامی و فلسفه غرب به عنوان دو گرایش تحصیلی متفاوت ارائه شده است؛ یعنی رشته فلسفه در معنای عام آن به فلسفه غرب می‌پردازد و رشته الهیات گرایش فلسفه اسلامی، فلسفه و حکمت اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهد. سیستم آموزشی نیز دراین دو رشته تا حدودی تفاوت دارد؛ چون سیستم آموزش فلسفه غرب در کشور ما بیشتر براساس سیر تاریخی است اما سیستم آموزش فلسفه اسلامی براساس مکاتب فلسفی مثل فلسفه مشّاء، اشراق یا ملاصدرا می‌باشد. هر چند که دانشجویان هر یک از این دو رشته مطالعات محدودی نیز در زمینه فلسفه دیگر دارند؛ یعنی دانشجویان فلسفه غرب واحدهایی را در زمینه فلسفه اسلامی و دانشجویان فلسفه اسلامی واحدهایی را در زمینه فلسفه غرب می‌گذرانند.
توانایی‌های لازم :
یکی از راه‌های موفقیت در فلسفه، آشنایی اولیه با ریاضیات و مباحث ریاضی است. در واقع ریاضیات پلی مناسب برای رفتن به طرف فلسفه است. علاقه‌مندی به فلسفه نیز یکی دیگر از عوامل موفقیت در این رشته است. آشنایی کامل به زبان انگلیسی برای دانشجویان فلسفه غرب و آشنایی به زبان عربی برای دانشجویان فلسفه اسلامی ضروری است.
موقعیت شغلی در ایران :
رشته فلسفه اهمیت بنیادی در ارتقاء سطح فکری جامعه دارد چرا که هرجامعه نیازمند افرادی است که اهل تفکر و نقادی باشند و مسائل فرهنگی را فهمیده و مبانی فرهنگی را تشخیص دهند و رشته فلسفه وظیفه پرورش چنین متفکرانی را برعهده دارد. اما متأسفانه این رشته با همه اهمیتش در جامعه ما بسیار مظلوم واقع شده و مورد بی‌توجهی و بی‌مهری دست‌اندرکاران نظام قرار گرفته است تا جایی که فارغ‌التحصیلان آن حتی موفق به استخدام در آموزش و پرورش ـ که متعارف‌ترین زمینه کاری برای یک لیسانس فلسفه است ـ نمی‌شوند. فارغ‌التحصیل فلسفه از نظر شغلی یا باید به عنوان استاد و معلم فلسفه به تدریس فلسفه بپردازد یا در مراکز پژوهشی مثل دایره المعارف‌ها و پژوهشگاه علوم‌انسانی فعالیت کند که البته در چنین مراکزی بیشتر فارغ‌التحصیلان فوق‌لیسانس و دکترای فلسفه فعالیت دارند و یک لیسانس فلسفه در صورتی که فعال و علاقه‌مند باشد، می‌تواند به عنوان دستیار پژوهشگر در بعضی از این مراکز مشغول به کار گردد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس اصلی و تخصصی:
منطق قدیم، منطق جدید، منتخب متون کلامی و فلسفی، تاریخ‌فلسفه‌اسلامی، علم کلام، فلسفه اسلامی، فلسفه اخلاق در تفکر غربی، اخلاق در تفکر اسلامی، عرفان نظری، تاریخ فلسفه یونان، تاریخ فلسفه قرون وسطی تا رنسانس، تاریخ فلسفه از "بیکن" تا "هیوم"، تاریخ فلسفه از "کانت" تا نیمه دوم قرن نوزدهم، تاریخ فلسفه جدید و معاصر، فلسفه معاصر و مکاتب جدید قرن بیستم، متون فلسفی به زبان خارجی، متون فلسفی به زبان عربی ، متافیزیک در غرب، فلسفه علوم.
علوم حدیث
دیباچه: "... از رسول خدا(ص) سخنی صادر می‌شد که دارای دو معنی بود. سخنی که به چیز و وقت معینی اختصاص داشته و سخنی که همه چیز و همه وقت را شامل بود پس کسی که نمی‌دانست خدا و رسول او از آن سخن چه خواسته‌اند، آن را می‌شنید و از روی جهل، بر خلاف واقع و بر ضد آنچه قصد شده معنی و توجیه می‌نمود. پس این سبب‌ها باعث اختلاف مردم و پریشان ماندن آنان در روایتشان است.""خلاصه خطبه 201 نهج‌البلاغه"
خطبه 201 نهج‌البلاغه بیانگر آن است که هرچند حدیث در کنار قرآن یکی از دو مصدر دین‌شناسی است اما چون همانند قرآن از تغییر و تحریف مصون نیست،برای ورود به آن باید به دانشی تخصصی به نام علم‌الحدیث مجهز بود. دانش مهم و ارزشمندی که امروزه در رشته علوم حدیث آموزش داده می‌شود.
رشته علوم حدیث از سه منظر کلی به حدیث می‌پردازد که این سه منظر عبارتند از:
1ـ تاریخ و مصطلحات که در آن تاریخ تطور، تحول و پیدایش علم‌الحدیث از دیدگاه اهل تشیع و اهل تسنن بررسی می‌شود. همچنین معنا و مفهوم و اصطلاحات علم حدیث، آموخته می‌شود. 2ـ علم‌الرجال، که به بررسی زندگی راویان حدیث می‌پردازد. برای مثال اگر یک حدیث پنج راوی داشته است، زندگی هر یک از راویان بررسی می‌شود که آیا راویان فوق ویژگی‌های لازم را برای نقل حدیث داشته‌اند؟ آیا راستگو و ضابط بوده‌اند یا اینکه فراموشکار بوده و در حفظ و نقل حدیث با تساهل و تسامح برخورد می‌کرده‌اند؟ 3 ـ فقه‌الحدیث که به فهم محتوای احادیث می‌پردازد.
توانایی‌های لازم :
عربی و علوم معارف اسلامی در این رشته اهمیت ویژه‌ای دارد و دانشجویان باید در این دروس توانمند و کارآمد باشند. همچنین لازم است به مطالعه و تحقیق علاقه‌مند بوده و مشتاق فهم دین و فهم اسلام باشند. رشته علوم حدیث از جمله رشته‌هایی است که در آزمون سراسری از بین داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می‌پذیرد.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیل رشته علوم حدیث می‌تواند به عنوان کارشناس علوم اسلامی در دوایر دولتی مشغول به کار شود و چون به زبان انگلیسی نیز مسلط است، می‌تواند به عنوان رایزن فرهنگی ایران در کشورهای دیگر، مبلغ اسلام و اصول اسلامی گردد و در صورت ادامه تحصیل و کسب مدارج بالاتر به عنوان استاد در دانشگاه‌های داخل یا خارج از کشور فعالیت نماید، چون در حال حاضر بعضی از دانشگاه‌های خارج از کشور مثل دانشگاه اردن یا لبنان علاقه‌مند به جذب متخصص علوم حدیث شیعه از کشور ایران هستند. همچنین فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند در آموزش و پرورش به عنوان دبیر دینی، مربی قرآن یا مربی امور تربیتی فعالیت نماید.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
روش تحقیق ، اخلاق ، تاریخ اسلام ، سیره پیشوایان دینی ، زبان تخصصی ، منطق، آشنایی با کلیات علوم عقلی، کلام و عقاید اسلامی ، تفسیر مقدماتی ، صرف و نحو کاربردی ، قرائت و درک مفاهیم از متون حدیثی، قرائت و درک مفاهیم از متون تفسیری، قرائت و درک مفاهیم از متون فقهی ، آشنایی با فقه مقدماتی، آشنایی با اصول فقه، قرائت و تجوید قرآن کریم، علوم بلاغی ، ترجمه عربی به فارسی، ترجمه فارسی به عربی، قرائت مطبوعات و استفاده از رادیو ، مکالمه و محاضره (سمعی و بصری) ، آشنایی با فرق اسلامی، آشنایی با ادیان توحیدی (زرتشتی، یهودی، مسیحیت).
دروس اصلی و تخصصی:
کتابت و تدوین حدیث ، شناخت محدثان ، مصطلحات حدیث ، طریق تحمل حدیث ، جوامع حدیثی متقدم و متأخر شیعه، جوامع حدیثی متقدم و متأخر اهل سنت، اصحاب اجماع، توثیقات عام و خاص ، احادیث موضوعه ، ملاک‌های نقد حدیث، فقه‌الحدیث ، آشنایی با علم رجال، راویان عادل و موثق، راویان ضعیف، آشنایی با کتب رجال شیعه، آشنایی با کتب رجال اهل سنت، مطالعات جغرافیایی درباره رجال حدیث، سیری در نهج‌البلاغه و شروح آن ، سنن‌النبی (ص)، تأثیر حدیث در ادبیات فارسی، سهم زنان در نشر احادیث.
علوم سیاسی
دیباچه: آنچه مردم به نام سیاست و مسائل سیاسی می‌شناسند با سیاست به مفهومی که در رشته علوم سیاسی مطرح است، تفاوت بسیار دارد. دانشجویان موفق این رشته نیز باید بدانند که در نهایت نه یک سیاستمدار بلکه یک سیاست‌شناس خواهند شد.
در واقع علوم‌سیاسی به بررسی اندیشه‌ها و نظریه‌های سیاسی و کارکرد آنها در عرصه جامعه می‌پردازد و رشته علوم‌سیاسی ارائه یکسری نظریه‌ها یا یکسری ابزارها و راهکارهایی است که بر اساس آنها هر جامعه شرایط و مشکلات حال را بررسی کرده و از پیش پا برمی‌دارد و برای حرکت‌ها و اقدامات بعدی ـ ترسیم فضا برای مسیر آینده ـ برنامه‌ریزی می‌کند همچنین از تجارب و دستاوردهای بشر که در طول تاریخ در عرصه اجتماع به دست آورده است، بهره می‌برد. این رشته از سه شاخه عمده تشکیل می‌شود که عبارتند از:
دانش حکومت کردن و نهادهای سیاسی، نظریات سیاسی و روابط و سیاست بین‌الملل.
توانایی‌های لازم :
داشتن شَم سیاسی و علاقه به مسائل سیاسی و برخورداری از دیدی عمیق و وسیع، ویژگی‌های لازم برای یک دانشجوی رشته علوم‌سیاسی است. همچنین دانشجوی این رشته باید فردی منطقی بوده و نظریاتش مستند به دلیل و مدرک باشد و ظرفیت بالایی داشته باشد تا در بمباران مسائل روزمره گیج نشود و عمق مسائل اجتماع را ببیند. دانشجوی علوم‌سیاسی لازم است با همه اقشار جامعه ارتباط داشته باشد تا بفهمد که مردم جامعه‌اش به چه فکر می‌کنند و نیازهای آنها چیست؟ داوطلبان کنکور سراسری در صورتی در این رشته موفق می‌شوند که کتب تاریخی بخصوص تاریخ سیاسی را دوست داشته باشند و فلسفه را با علاقه بخوانند.
موقعیت شغلی در ایران :
در حال حاضر تعدادی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم‌سیاسی در بخش‌های سیاسی و حقوقی سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها و همچنین در صدا و سیما مشغول به کار می‌باشند اما حدود 90% فارغ‌التحصیلان این رشته با مشکل اشتغال روبرو هستند. با این وجود اگر دانشجویی واقعاً علاقه‌مند بوده و در این رشته موفق و متبحر باشد و همچنین قلم خوبی داشته باشد از نظر شغلی مشکلی نخواهد داشت. اما متأسفانه بسیاری از دانشجویان شناخت و علاقه لازم را ندارند و در واقع نمی‌دانند که برای چه به این رشته آمده‌اند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
مبانی علم سیاست، مبانی علم حقوق، مبانی علم اقتصاد، مبانی جامعه‌شناسی عمومی، روش تحقیق در علوم سیاسی، حقوق اساسی (کلیات)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، مبانی اندیشه‌های سیاسی در اسلام، حقوق بین‌الملل اسلام، نظام سیاسی و دولت در اسلام، اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران، جنبش‌های اسلامی معاصر، تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ، انقلاب اسلامی ایران، تاریخ روابط خارجی ایران از قاجاریه تا دوران معاصر، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مسائل اقتصادی و سیاسی نفت در ایران، حقوق اداری، خلیج‌فارس و مسائل آن، مسائل سیاسی و اقتصادی جهان سوم، اصول روابط بین‌الملل، تاریخ روابط بین‌الملل از 1871 تا 1945 ، سازمان‌های بینالمللی، تاریخ اندیشه‌های سیاسی در غرب از قبل از افلاطون تا قرن بیستم، اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام، حقوق بین‌الملل عمومی، فن دیپلماسی و آداب کنسولی، حقوق بین‌الملل خصوصی، تئوری‌های انقلاب، شناخت ماهیت و عملکرد امپریالیسم، سیر قدرت در دریاها، نوسازی و دگرگونی سیاسی، جامعه‌شناسی سیاسی، سیاست خارجی قدرت‌های بزرگ، مسائل نظامی و استراتژیک معاصر، تاریخ تحول دولت در اسلام، متون سیاسی به زبان خارجی.
علوم تربیتی
دیباچه: رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی، دارای گرایش‌های تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی است.
گرایش تکنولوژی آموزشی:
تکنولوژی آموزشی در لغت از واژه‌های خاص "تکنو" به معنی برخورد سیستماتیک با پدیده‌های علمی, "لوژی" به معنای شناخت، و "آموزش" به معنای فعالیت‌های هدفمندی است که مربیان یا معلمان انجام می‌دهند تا تغییر رفتار یا توانایی تغییر رفتار در فراگیرنده به وجود بیاید. از همین جا مشخص می‌شود که تکنولوژی آموزشی به معنای شناخت پدیده‌ها یا روش‌های دقیق آموزشی برای رسیدن به اهداف آموزشی است. همان‌طور که گفتیم این یک تعریف لغوی است. اما در تعریف مفهومی باید گفت که تکنولوژی آموزشی شامل تئوری‌ها و اجرای اعمال طراحی، رشد، کاربرد، مدیریت و ارزشیابی فرآیندها و منابع یادگیری می‌شود.این فرآیند از یک سو نگاهی خُرد و موشکافانه دارد؛ زیرا برای تسهیل فراگیری به تک تک فراگیران به صورت خُرد توجه می‌کند و از سوی دیگر کیفیت آموزشی را به‌صورت کلی در نظر می‌گیرد و در این راستا به طراحی علمی، رشد علمی، کاربرد و مدیریت این فرآیند می‌پردازد.در کل می‌توان گفت که رشته تکنولوژی آموزشی تلاش می‌کند تا با طراحی دقیق و صحیح نظام آموزشی، به معلم‌ها بیاموزد که چگونه معلمی ورزیده، کاردان و ماهر شوند و تدریس خود را بر پایه بهترین شیوه یادگیری, استوار کنند. این دانش همچنین به مسؤولان نظام آموزشی بهترین راه تدوین کتب درسی، مدیریت آموزشی و ارزشیابی آموزشی را نشان می‌دهد.
توانایی‌های لازم:
تکنولوژی آموزشی فرآیند کیفی و خُرد است؛ یعنی به یادگیری تک تک انسان‌ها توجه دارد. به همین دلیل دانشجوی این رشته باید نوع‌دوست، انسان‌دوست، علاقه‌مند به دانش‌آموزان و در عمل صادق باشد. همچنین لازم است از نظر هوشی، توانایی فوق‌العاده‌ای داشته و دید هنری داشته باشد.در حال حاضر نیز می‌بینیم که دانشجویان توانمند این رشته گاه با وسایل بسیار ابتدایی، وسایل جدید و جالبی خلق می‌کنند. و در نهایت اینکه دانشجوی تکنولوژی آموزشی اگر هدفش ورود به آموزش وپرورش است، نباید ایده‌آل‌گرا باشد چون هنوز تفکر تکنولوژی آموزشی در آموزش وپرورش جا نیفتاده است و فارغ‌التحصیلان این رشته نباید انتظار داشته باشند که آموخته‌های خود را خیلی راحت و بدون هیچ مقاومتی در محیط آموزشی پیاده کنند.
موقعیت شغلی در ایران:
فلسفه اصلی این رشته، استفاده از توانایی فارغ‌التحصیلان آن در آموزش و پرورش و سپس صدا و سیما است. اما در عمل می‌بینیم که به دلیل تفکر غلط حاکم بر محیط‌های فوق، تکنولوژیست‌های آموزشی به سختی جذب این مراکز می‌شوند. البته برخی از فارغ‌التحصیلان این رشته جذب مدارس غیرانتفاعی شده‌اند و با ارائه طرح‌های آموزشی برای دوره‌ها و درس‌های مختلف، کارآیی مدرسه را بسیار ارتقاء داده‌اند.عده‌ای از فارغ‌التحصیلان نیز جذب وزارت ارشاد یا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌شوند و بالاخره برخی از فارغ‌التحصیلان با توجه به توانایی‌هایی که در طی تحصیل کسب کرده‌اند، جذب بازار کار آزاد می‌شوند و به عکاسی آموزشی یا تولید فیلم‌های آموزشی می‌پردازند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف علوم تربیتی:
تاریخ آموزش و پروش در اسلام و ایران، فلسفه آموزش و پرورش، اصول و مبانی آموزش و پرورش،آموزش و پرورش تطبیقی، آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه، اخلاق اسلامی،روش ها و فنون تدریس، روانشناسی عمومی، روانشناسی تربیتی، روانشناسی رشد کودکی و نوجوانی، جامعه‌شناسی عمومی، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، اقتصاد آموزش و پرورش، مقدمات مدیریت آموزشی، مقدمات برنامه‌ریزی آموزشی ودرسی، آموزش و پرورش کودکان استثنائی، مقدمات مشاوره و راهنمایی، مقدمات تکنولوژی آموزشی، آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری، روش‌های آماری در علوم تربیتی، سنجش واندازه‌گیری در علوم تربیتی، مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی.
دروس تخصصی گرایش تکنولوژی آموزشی:
سمینار در برنامه‌ریزی درسی و آموزشی، مبانی ارتباط انسانی، اصول طراحی پیام‌های آموزشی، اصول عکاسی، تولید برنامه‌های تلویزیونی، انتخاب، بهره‌برداری و ارزیابی مواد و وسایل آموزشی، تولید مواد آموزشی.
گرایش مدیریت و برنامه‌ریزی:
گرایش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی یک رشته میان رشته‌ای است که تلفیقی از رشته‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه، مدیریت، آمار، زبان خارجی و مشاوره می‌باشد.هدف این گرایش از یک سو فراهم ساختن فرصت‌های یادگیری هر چه بیشتر برای گروه‌های واجب‌التعلیم و علاقه‌مند به یادگیری و از سوی دیگر تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز توسعه اقتصادی کشورها است. در کل مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، مدیریت بر فعالیت‌های یاددهی و یادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار یادگیرنده و ارزیابی میزان تحقق این تغییرات است.فارغ‌التحصیل این گرایش به راحتی می‌تواند علاوه بر پیش‌بینی‌های آموزشی یک کشور، مراحل برنامه‌ریزی آموزشی و مدیریت بر اجرای آن را ترسیم کند و با روش‌های بهتر آموزشی، راهنما و مشاور خوبی برای یادگیرندگان باشد.
توانایی‌های لازم :
فلسفه، جامعه‌شناسی، ریاضیات، آمار، اقتصاد و زبان انگلیسی در این رشته کاربرد و اهمیت بسیاری دارد. دانشجوی این رشته باید نسبت به محیط‌های آموزشی جامعه خود، دید عمیقی داشته باشد و روش آموزش کشور خود را بداند تا ظرافت‌های رفتاری دانش‌آموزان را درک کند و در نهایت به تشریح و تشکیل یک برنامه‌ریزی آموزشی صحیح بپردازد.
موقعیت شغلی در ایران :
امروزه آموزش با همه جنبه‌های زندگی ما ارتباط تنگاتنگ دارد و هر اندازه که جامعه ما پیچیده‌تر شود، آموزش و پرورش نقش مهمتری در حل مسائل آتی و رشد انسان‌ها پیدا می‌کند. به همین دلیل موقعیت‌های شغلی بسیاری برای فارغ‌التحصیلان این گرایش وجود دارد. تا جایی که بسیاری از کارشناسان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی آینده شغلی این گرایش را در کشور ما، بسیار امیدبخش و ایده‌آل می‌دانند و معتقدند که فارغ‌التحصیلان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی باید آینده خود را در فردا ببینند. چون کشور ما، یکی از کشورهای در حال رشد و توسعه است و بدون بهره‌گیری از شاخههای مختلف آموزشی، نمی‌تواند توسعه همه جانبه داشته باشد.در حال حاضر فارغ‌التحصیلان این گرایش در درجه اول جذب آموزش و پرورش می‌شوند. تعدادی نیز در سازمان‌های دولتی از جمله سازمان‌های مدیریت وبرنامه‌ریزی و برنامه‌وبودجه فعالیت می‌کنند. گفتنی است که فارغ‌التحصیلان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی مجوز تأسیس آموزشکده‌های درسی را دارند و در صورت داشتن سرمایه لازم، می‌توانند در این زمینه فعالیت کنند.
دروس تخصصی گرایش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی:
اصول مدیریت آموزشی ، روانشناسی اجتماعی در تعلیم و تربیت ، سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران، اصول برنامه‌ریزی آموزشی، مبانی امور مالی و تنظیم بودجه در آموزش و پرورش، اصول برنامه‌ریزی درسی، کاربرد مقدمات کامپیوتر در مدیریت آموزشی، اصول حسابداری، روابط انسانی درسازمان‌های آموزشی،نظارت و راهنمایی تعلمیاتی، راهنمایی تحصیلی و شغلی، مسائل نوجوانان و جوانان، آموزش بزرگسالان، برنامه‌ریزی آموزش ضمن خدمت، مدیریت اسلامی، پروژه تحقیقاتی (سمینار)، کار عملی مدیریت در آموزشگاه، کار عملی در سازمان‌ها، متون زبان خارجه (در برنامه‌ریزی آموزش درسی)، متون زبان خارجه در مدیریت آموزشی.
گرایش آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی:
آموزشی که از زمان تولد آغاز و تا شروع اولین کار رسمی دبستان در پایان ششمین سال زندگی کودک ادامه می‌یابد، بسیار مهم است. زیرا کودکان در چنین سال‌هایی، مراحل مهم و حساس زندگی خود را از نظیر شخصیتی، اجتماعی و آموزشی پشت سر می‌گذرانند، و در واقع 6 سال اولیه زندگی از لحاظ رشد هوش و شکل‌گیری شخصیت دورانی سرنوشت‌ساز است. از سوی دیگر آموزش وپرورش دبستانی مهمترین حلقه از حلقه‌های نظام آموزش و پرورش کشور است و کودکان در این دوره در مراحل بسیار مهم رشد جسمانی، عاطفی، ذهنی به سر می‌برند، از همین‌رو توجه به این دوره از آموزش و پرورش باید از اولویت خاصی برخوردار باشد. هدف گرایش آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی تربیت متخصصانی است که بتوانند قوای جسمی، عاطفی، روانی، اجتماعی و اخلاقی کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی را پرورش دهند.
توانایی‌های لازم :
تعلیم و تربیت بیش از آنکه علم باشد،فن و هنر است و یک معلم یا مربی باید به یاری فن و هنر خویش مراحل یادگیری را هدایت کند. به همین دلیل دانشجوی این گرایش باید فردی خلاق بوده و از اطلاعات عمومی نسبتاً گسترده و فن بیان خوبی برخوردار باشد و در نهایت از کار با کودکان لذت ببرد.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیل این گرایش علاوه بر کار در آموزش و پرورش و مهد کودک‌ها و آمادگی‌ها در صورت داشتن سرمایه لازم می‌تواند مجوز تأسیس مهد کودک و آمادگی را بگیرد و در این زمینه به طور خصوصی فعالیت کند. همچنین می‌تواند در مراکز مرتبط با کودکان مانند کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان یا سازمان بهزیستی به عنوان کارشناس حضور داشته باشد.
دروس تخصصی گرایش آموزش و پرورش دبستانی و پیش‌دبستانی:
آموزش و پروش پیش‌دبستانی و دبستانی، بهداشت و تغذیه مادر و کودک، اصول بهداشت و کمک‌های اولیه، تفاوت‌های فردی کودکان، روانشناسی بازی، مدیریت مراکز پیش‌دبستانی و دبستانی، آشنایی با مفاهیم و روش تدریس ریاضیات، آموزش هنر، تهیه و کاربرد وسایل مواد آموزشی،کاردستی و مهارت‌های فنی، مشاهده (کارورزی) زبان‌آموزی، قصه‌گویی و نمایش خلاق، کار و آشنایی با طبیعت و زندگی اجتماعی، حرکت ورزشی و سرودهای خاص کودکان، مشاوره کودک، روانشناسی آموزش خواندن، ادبیات کودکان، آشنایی با فعالیت‌های تربیتی ـ اجتماعی، روش تدریس علوم تجربی واجتماعی، تربیت بدنی(ورزش و بازی‌های دبستانی)، کارورزی دبستان.
گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی:
کودکان ودانش‌آموزان استثنایی به پنج گروه عقب‌مانده ذهنی و معلول جسمی، ناشنوا و نیمه‌شنوا، نابینا و نیمه‌بینا، ناسازگار و تیزهوش تقسیم می‌شوند و در هر گروه شرایط خاصی برای تعلیم و تربیت آنها وجود دارد . هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم آوردن فرصت‌های مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای این دسته از کودکان است. در این گرایش به کودکان دارای مشکلات ذهنی و جسمی بیشتر پرداخته می‌شود و متخصصان کودکان استثنایی تلاش می‌کنند تا با توجه به ویژگی‌های عقلانی و جسمانی آنان ، توانایی‌های ذهنی و جسمی آنها را به حداکثر برسانند .
توانایی‌های لازم :
دانشجوی این رشته باید صبر و حوصله بسیار داشته و عشق و علاقه وافری به تعلیم و تربیت کودکان استثنایی داشته باشد. در این رشته خلاقیت و تسلط بر فنون و روش‌های آموزش، حرف اول را می‌زند.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به عنوان دبیر یا مربی در مدارس دانش‌آموزان استثنایی (عقب‌مانده ذهنی) و مراکز نگهداری کودکان عقب‌مانده ذهنی فعالیت کنند همچنین می‌توانند کارشناس گزینش و تشخیص کودکان عقب‌مانده ذهنی در مؤسسات گوناگون از قبیل وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی کشور شوند.
دروس تخصصی گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی:
فیزیولوژی، روانشناسی عقب‌ماندگی‌های ذهنی، آموزش و پرورش عقب‌ماندگان ذهنی، اختلالات رفتاری ـ عاطفی، اختلالات گویایی، اختلالات یادگیری، گفتاردرمانی، روش‌های تغییر رفتار، آزمون‌های تشخیص عقب‌ماندگی‌های ذهنی، بهداشت و کمک‌های اولیه، روش‌های مشاوره و مصاحبه، بازی و حرکت درمانی، تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی، روش تدریس علوم تجربی و اجتماعی، روش تدریس ریاضی، روش تدرس زبان فارسی، کارورزی در روش‌های تدریس، روش‌های بازپروری حسی ـ حرکتی ، روش‌های بازپروری حرفه‌ای، روش‌های بازپروری اجتماعی، کارورزی در روش‌های بازپروری.
علوم ارتباطات اجتماعی
دیباچه: انسان قرن بیست و یکم با بشر اولیه تفاوت بسیاری دارد و باید برای برقراری ارتباط با او، بخصوص ارتباطی با نفوذ و پایدار که با حرف‌ها و تجربه‌های تازه و ناگفته همراه باشد، به هنر و دانش پیچیده علوم ارتباطات اجتماعی مجهز بود. این علم امروزه در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی سراسر دنیا تدریس می‌شود و در کشور ما نیز با دو گرایش روزنامه‌نگاری و روابط عمومی، یکی از رشته‌های گروه آزمایشی علوم انسانی است. گرایش روزنامه‌نگاری گرایش روزنامه‌نگاری نهال تنومندی است که از چشمه‌های هنر و ادبیات، فرهنگ و فلسفه، سیاست و اقتصاد، صنعت و تکنولوژی سیراب می‌شود برای همین دانشجوی این رشته دروس تئوری و نظری مانند مبانی جمعیت‌شناسی، مبانی روانشناسی، مبانی فلسفه، مبانی علم اقتصاد، نظریه‌های ارتباطات اجتماعی واندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم را مطالعه می‌کند همچنین دروسی را که هم جنبه عملی و هم جنبه تئوری دارند مثل اصول و تکنیک‌های تهیه خبر، مصاحبه، گزارش، روش تحقیق، عکاسی خبری، صفحه‌آرایی و ویراستاری را آموزش می‌بیند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف علوم ارتباطات:
مبانی جامعه‌شناسی، مبانی جمعیت شناسی، مبانی روانشناسی، مبانی فلسفه، تاریخ و تفکر اجتماعی در اسلام، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، آمار مقدماتی ، آمار در علوم اجتماعی ، زبان تخصصی ، اصول علم اقتصاد، روانشناسی اجتماعی، اصول علم سیاست، کلیات حقوق ، حقوق اساسی، روش تحقیق نظری، روش تحقیق عملی، نظریه‌های جامعه‌شناسی، اصول سازمان و مدیریت، سمینار مسائل سیاسی و استراتژی معاصر، اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، مبانی ارتباطات جمعی، ارتباطات بینالمللی، ارتباطات سیاسی، ارتباطات انسانی، روش‌های بررسی و تحلیل پیام‌های ارتباطی، ارتباطات تصویری، نظریه‌های ارتباطات اجتماعی، گرافیک و صفحه‌آرایی در مطبوعات، فتوژورنالیسم (عکاسی خبری) ، تکنولوژی چاپ و نشر، تجزیه و تحلیل برنامه‌های رادیو و تلویزیون، افکار عمومی و وسایل ارتباط جمعی، ارتباطات در جهان سوم، حقوق ارتباط جمعی، شیوه نگارش فارسی در مطبوعات.
دروس تخصصی گرایش روزنامه‌نگاری:
اصول روزنامه‌نگاری ، روزنامه‌نگاری عملی ، ویراستاری و مدیریت اخبار، روزنامه‌نگاری تخصصی، تاریخ روزنامه‌نگاری، نقد، تفسیر و مقاله در مطبوعات. گرایش روابط عمومی کارشناس خوب روابط عمومی برخلاف ذهنیت عامه مردم سعی در پنهان ساختن اخبار بد ندارد همچنین وظیفه‌اش در بسط اطلاعاتی که مستقیماً از سطوح بالاتر سازمان می‌گیرد، خلاصه نمی‌شود. بلکه کارشناس روابط عمومی یک مشاور است که جریان دو طرفه ارتباطی را بین سازمانی که برای آن کار می‌کند و مخاطبانش میسر میسازد و بر این اعتقاد است که رمز موفقیت یک برنامه مؤثر روابط عمومی، قابلیت انتقال پیام صحیح از راه صحیح، در زمان مطلوب و به فرد صحیح است. در واقع کارشناس روابط عمومی از یک سو وظیفه آگاه کردن، خبر دادن و مطلع کردن مردم از مقاصد مدیریت سازمان را بر دوش دارد و از سوی دیگر مسؤولیت ارائه مشورت‌های کارشناسانه با مدیریت مؤسسه در مورد طرز تفکر مردم و گروه‌های مورد توجه آن حوزه و تجزیه و تحلیل افکار عمومی و بررسی جامعه‌شناختی گرایش‌ها و طرز تفکرهای مردم بر عهده او است.
دروس تخصصی گرایش روابط عمومی:
اصول روابط عمومی ، مدیریت و روابط عمومی، روابط عمومی عملی ، تکنیک‌های روابط عمومی، اقناع و تبلیغ ، ارتباط با مطبوعات، ارتباطات شفاهی.
توانایی‌های لازم :
دانشجوی روزنامه‌نگاری باید دارای دوازده خصیصه باشد که این خصایص عبارتند از:
1ـ داشتن ذوق و استعداد نویسندگی 2ـ کنجکاوی، تیزبینی و نکته‌سنجی 3ـ داشتن ضریب هوشی بالاتر از متوسط جامعه 4ـ توانایی جوشش با طبقات مختلف مردم 5ـ صبر و حوصله زیاد 6ـ داشتن توانایی جسمی و روانی برای دوندگی‌های اضطراری 7ـ قدرت تفکر سریع 8ـ عشق به کار خبری 9ـ مؤمن به رعایت اصول اخلاقی و داشتن تقوا 10ـ نداشتن خودبینی، غرور و تکبر، انزواجویی، ساده‌لوحی، تعصب فکری، فضل فروشی، گزافه گویی و تندخویی 11ـ داشتن توانایی‌های ارتباطی 12ـ داشتن حافظه‌ای بیش از حد متوسط جامعه. (برای مصاحبه) البته به ندرت ممکن است فردی از تمامی این خصایص برخوردار باشد و هدف از تجسم فردی با ویژگی‌های دوازده‌گانه فوق، صرفاً ترسیم تصویری ایده‌آل از یک روزنامه‌نگار است. ویژگی‌هایی که هر روزنامه‌نگار باید کوشش کند تا در حد امکان به آنها دست یابد. دانشجوی روابط عمومی نیز علاوه بر ویژگی‌های لازم برای یک روزنامه‌نگار باید از توان تجزیه و تحلیل بالا، قدرت ریسک، توان کارهای اجرایی و قدرت سخنوری برخوردار باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
براساس آمار ارائه شده در فصلنامه "رسانه" از سال 1351 تا 1373 حدود یک هزار نفر دانشجوی علوم ارتباطات، فارغ‌التحصیل شده‌اند و از این تعداد تنها 60 نفر در مطبوعات مشغول به کار هستند و 940 نفر بقیه به مشاغل غیرمطبوعاتی اشتغال دارند. بدون شک عوامل بسیاری در این مسأله نقش داشته‌اند اما یکی از مهمترین دلایل این است که تعدادی از دانشجویان در طی سال‌های فوق، رشته علوم ارتباطات را بدون شناخت لازم و از سرناچاری یا به طوری اتفاقی انتخاب کرده‌اند، در نتیجه آمادگی و توانایی لازم را برای حضور در مطبوعات نداشته‌اند از سوی دیگر وابستگی اکثر مطبوعات آن دوران به ارگان‌های دولتی و شرایط دشوار استخدام، عامل مهمی در عدم حضور فارغ‌التحصیلان این رشته در شغل‌های مربوط بوده است. البته در حال حاضر با توجه به تعدد و تنوع مطبوعات و خبرگزاری‌ها، اکثر فارغ‌التحصیلان این رشته جذب بازار کار می‌شوند. فرصت‌های شغلی فارغ‌التحصیلان روابط عمومی نیز در حال حاضر بهتر شده است چون زمانی کار روابط عمومی سازمان‌های دولتی مساوی با شیرینی دادن در جشن‌ها و پلاکارد زدن و عرض تسلیت دادن در زمان سوگواری‌ها بود اما امروزه مردم انتظارات بسیاری از روابط عمومی سازمان‌ها دارند و مایلند آنها را در جریان آخرین اطلاعات و اخبار درون سازمانی قرار دهند و نظرات و دیدگاه‌هایشان را به گوش مسؤولین سازمان‌ها برسانند؛ کاری تخصصی که از عهده هر فردی برنمی‌آید و به همین دلیل سازمان‌ها ترجیح می‌دهند که از فارغ‌التحصیلان روابط عمومی برای کار در این بخش مهم و حیاتی بهره ببرند.
زبان وادبیات فارسی
دیباچه: بعضی‌ها می‌گویند باید فراموش کرد و یا حداقل کمتر به آن پرداخت چرا که در عصر ماشین و قرن بیست و یکم سخن گفتن از آن نشانه عقب‌ماندگی و دوری از واقعیت‌هاست. می‌گویند وقتی به یاری آن حتی نمی‌توان یک سنجاق قفلی را ساخت چرا باید هم‌ّ و غم خویش را صرف آن کرد وخلاصه ادبیات مال دوران لب جوی و سایه درخت و آواز بلبل بوده است و حالا که این دوران سر آمده است با ادبیات نیز باید خداحافظی کرد.این در حالی است که رشته زبان و ادبیات فارسی بهترین بستر برای ورود به شناخت فرهنگ و عرفان و حتی معارف دینی ما است. چون سرفصل‌ها و دروسی که در این رشته تدریس می‌شود هر کدام مسیری است که به دشت‌های وسیع معرفت منتهی می‌گردد. مثلاً معانی و بیان و آرایه‌های ادبی موجب ارضاء حس زیباشناسی در حوزه ادبیات می‌شود و از دیگر سو صنایع شعری و فنون بلاغی مانند تملیح، استعاره و مجاز کلیدی برای پی بردن به نکات باریک و اشارات معنایی متون ادبی است. امروزه دامنه ادبیات فارسی بسیار گسترده است به گونه‌ای که پیش‌بینی می‌شود بتوان ده گرایش برای آموزش ادبیات فارسی تدوین کرد؛ یعنی دانشجو طی دو سال دروس عمومی ادبیات را بخواند و در دو سال بعد یکی از گرایش‌های علوم بلاغی، ادبیات داستانی و گرایش‌های دیگری که می‌توان در این رشته پیش بینی کرد، مطالعه کند. اما آنچه امروزه در دانشگاه‌ها به عنوان رشته ادبیات فارسی تدریس می‌شود، دارای دو شاخه اصلی زبان فارسی و ادبیات فارسی‌است. که در بخش زبان فارسی مسایل مربوط به زبان شناسی، دستور زبان، اصول نگارش و ویرایش و در بخش ادبیات؛ سبک‌شناسی، نقد ادبی، انواع ادبی، تاریخ ادبیات، صنایع ادبی شامل بدیع، معانی و بیان و عروض همچنین متون نظم و نثر کلاسیک مورد بررسی قرار می‌گیرد.
توانایی‌های لازم :
اگر یک دانشجوی ادبیات از خواندن یک بیت شعر حافظ یا خواندن داستان‌های شاخص و معروف ادبیات جهان لذت نبرد به اشتباه وارد این رشته شده است چون دانشجوی زبان و ادبیات فارسی باید دروس بسیار متنوع و گسترده‌ای را در وادی ادبیات فارسی بخواند و اگر کسی علاقه‌مند نباشد این رشته برایش ملال آور می‌شود.این رشته قلم درست و بیان خوب می‌خواهد تا بتوان منظور خود را به خوبی تفهیم کرد. همچنین دانشجوی این رشته لازم است که حافظه نسبتاً قوی داشته باشد چون بخش عظیمی از مقولات ادبی را باید به خاطر بسپارد تا در مواقع لازم به آنها دسترسی داشته باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
بعد از آموزش و پرورش ، مطبوعات بهترین بستر برای فعالیت فارغ‌التحصیلان ادبیات فارسی است. همچنین بهترین نیرو برای تنظیم و ارائه برنامه‌های ادبی رادیو و تلویزیون و حوزه‌های فرهنگی وزارتخانه‌های مختلف کشور، فارغ‌التحصیل این رشته است. و از اینها گذشته یک لیسانس ادبیات اگر پویا و فعال باشد می‌تواند یک نویسنده، شاعر یا منتقد گردد و در مراکز چاپ و نشر کتاب به عنوان ویراستار و ناظر ادبی در سیر چاپ کتاب حضور داشته باشد. در ضمن تعدادی از فارغ‌التحصیلان نیز با توجه به ذوق و سلیقه خود کارهای ویژه‌ای انجام می‌دهند که از آن جمله می‌توان به شرکت در تألیف فرهنگ‌های مختلف به عنوان پژوهشگر ادبی و "فیش‌نویس علمی" و "انتخابی" دایره المعارف‌ها اشاره کرد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
دستور زبان، تاریخ زبان‌‌فارسی، مرجع‌شناسی و روش تحقیق ، آیین‌نگارش و ویرایش ، بدیع.
دروس اصلی:
رودکی و منوچهری، فرخی و کسایی، رستم و سهراب، رستم و اسفندیار، قصیده‌های ناصرخسرو، خاقانی، مسعود سعد، نظامی، مثنوی معنوی، منطق‌الطیر، حدیقه‌سنایی، بوستان سعدی، غزلیات و قصاید سعدی، حافظ، صائب، تاریخ بیهقی، سیاست‌نامه و قابوسنامه، کشف الاسرار، کلیله و دمنه، گلستان سعدی، مرصادالعباد، قرائت متون عربی، قواعد عربی، زبان خارجه تخصصی، عروض و قافیه، ادبیات معاصر، متون تفسیری، آشنایی با علوم قرآنی، نقد ادبی.
دروس تخصصی:
معانی و بیان، مبانی عرفان و تصوف، تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی، تاریخ ادبیات، سبک‌شناسی.
علوم اجتماعی
دیباچه: سالانه بیش از 80 میلیون نفر به جمعیت جهان اضافه می‌شود. به همین دلیل سن نیمی از جمعیت جهان کمتر از 25 سال است و در این میان بیش از یک میلیارد جوان در سنین 15 تا 24 سال قرار دارند و این بیانگر آن است که کشورهای دنیا بخصوص کشورهای در حال توسعه که بیشتر جمعیت جهان به آنها اختصاص دارد، در سال‌های آینده با معضلات اجتماعی بسیاری در شهرها و روستاها رو به رو خواهند شد. به زبان دیگر تقاضای اجتماعی برای آموزش، بهداشت، اشتغال، مسکن و در مجموع رفاه اجتماعی بیشتر می‌شود و در نتیجه وجود مختصصانی که با پژوهش، مطالعه و برنامه‌ریزی, راه‌های رسیدن به رفاه اجتماعی را بیابند، بسیار ضروری است. هدف رشته علوم اجتماعی تربیت متخصصانی است که نیاز جامعه را در زمینه‌های فوق برآورده سازند. اما چون عنوان علوم اجتماعی دارای مفهوم وسیعی است، رشته علوم اجتماعی به گرایش‌های متفاوتی تقسیم شده است. برهمین اساس علوم‌اجتماعی دارای چهار گرایش پژوهشگری اجتماعی، برنامه‌ریزی اجتماعی ، رفاه و تعاون اجتماعی و مردم‌شناسی است.
گرایش پژوهشگری اجتماعی:
هدف پژوهشگری اجتماعی ساختن انسان جامعه‌شناس است. انسانی که بتواند با مطالعات دقیق نظری و عملی به عنوان یک محقق، سطح آگاهی‌های اجتماعی را بالا برده و پاسخگوی نیاز مراکز آموزشی، پژوهشی و خدماتی باشد؛ یعنی نتایج تحقیقات او به ما بگوید که چگونه می‌توان از بحران‌های اجتماعی عبور کرد و به آرامش و رفاه رسید. درس‌های پژوهشگری اجتماعی دارای سه شاخه است. در یک شاخه مهارت در عملیات تحقیقی آموزش داده می‌شود، شاخه دیگر مبانی جامعه‌شناسی است که پایه‌های علم جامعه‌شناسی را از نظر مفهومی معرفی می‌کند و شاخه سوم نیز مباحث جمعیت‌شناسی است که از درس مبانی جمعیت‌شناسی شروع می‌شود و به تحلیل جمعیت، تحلیل حرکت‌های جمعیتی و کاربردهای جمعیت‌شناسی در مباحث اجتماعی و اقتصادی ختم می‌گردد.
توانایی‌های لازم :
دانشجوی این گرایش باید به تحقیق‌های نظری و عملی علاقه‌مند باشد؛ یعنی از یک سو نظریه‌های اجتماعی را مطالعه کرده و آنها را مورد نقد و تحلیل قرار دهد و از سوی دیگر بین مردم جامعه رفته و به تحقیق‌های میدانی علاقه‌مند باشد. دانش و بینش ریاضی در این گرایش بسیار مهم است؛ چون دقیق فکر کردن و دقیق اندیشیدن در پژوهشگری اجتماعی اهمیت بسیاری دارد.
موقعیت شغلی در ایران :
در حال حاضر پژوهش‌های اجتماعی رواج و گسترش پیدا کرده است و نه تنها بخش‌های دولتی موظف به انجام تحقیقات اجتماعی هستند بلکه بخش‌های خصوصی نیز به تحقیقات اجتماعی روی آورده‌اند. به همین دلیل به جرأت می‌توان گفت که امروزه یک دانشجوی باسواد این گرایش که دارای مهارت پژوهشی باشد، هرگز مشکل اشتغال نخواهد داشت.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف علوم اجتماعی:
نظریه‌های جامعه‌شناسی، روش تحقیق، جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی، روش تحقیق علمی، جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای نظامی، بررسی مسائل اجتماعی ایران، جامعه‌شناسی انقلاب‌ها، مبانی جامعه‌شناسی، مبانی جمعیت‌شناسی، مبانی روانشناسی، ریاضیات پایه، مبانی فلسفه، مبانی مردم‌شناسی، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، اصول علم سیاست، آمار مقدماتی، روش‌های مقدماتی تحلیل جمعیت، اصول علم اقتصاد، آمار در علوم‌اجتماعی، تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام، روانشناسی اجتماعی، زبان خارجه تخصصی، انسان از دیدگاه اسلام و سایر مکاتب.
دروس تخصصی گرایش پژوهشگری اجتماعی:
جامعه‌شناسی روستایی، جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی، جامعه‌شناسی ایلات و عشایر، جامعه‌شناسی خانواده ، جامعه‌شناسی شهری، تکنیک‌های خاص تحقیق، جامعه‌شناسی ارتباط جمعی، جامعه‌شناسی صنعتی، کاربرد کامپیوتر، جامعه‌شناسی سازمان‌ها، جامعه‌شناسی توسعه، کاربرد جمعیت‌شناسی.
گرایش برنامه‌ریزی اجتماعی:
گرایش برنامه‌ریزی اجتماعی عمدتاً پیرامون مسائل اجتماعی و برنامه‌ریزی در خصوص اجتماع و انسان است. برای مثال هنگام ساخت یک مجتمع آپارتمانی، کارشناس برنامه‌ریزی اجتماعی برای مسائل اجتماعی آن مجتمع برنامه‌ریزی می‌کند تا حقوق هریک از افراد ساکن در مجتمع حفظ و ساکنان آن با کمترین مشکلات و مسائل اجتماعی روبرو گردند. یا مثلاً برنامه‌ریزی می‌کند که در یک شهر مراکز اقتصادی یا سایت‌های صنعتی در کجا باید قرار بگیرد و توسعه ساختمانی چگونه انجام شود که مشکلی برای جامعه به وجود نیاید.
توانایی‌های لازم :
گرایش برنامه‌ریزی اجتماعی با آمار و تحقیقات میدانی ارتباط تنگاتنگی دارد به همین دلیل دانشجوی این گرایش باید از سلامت جسمانی برخوردار باشد تا بتواند در انجام تحقیقات میدانی موفق گردد. کار دانشجو و بخصوص فارغ‌التحصیل برنامه‌ریزی اجتماعی یک کار کتابخانه‌ای نیست، بلکه باید در جامعه حضوری فعال داشته باشد. اطلاعات علمی لازم برای دانشجوی این گرایش دروس ریاضی، زبان انگلیسی، جغرافیا و جامعه‌شناسی است.
موقعیت شغلی در ایران :
دانشجویان این گرایش دیدگاه‌های خوبی در زمینه مسائل شهری و روستایی، حمل و نقل، برنامه‌ریزی اجتماعی ـ اقتصادی با بعد اجتماعی پیدا می‌کنند و می‌توانند در سه بخش دولتی، عمومی و خصوصی فعالیت نمایند. که در بخش دولتی در سازمان‌های برنامه و بودجه، وزارت کشور، فرمانداری‌ها و در اکثر اداره‌های دولتی می‌توانند مشغول به کار شوند و در سایر بخش‌های عمومی شهرداری‌ها، مؤسسه‌های مختلفی از قبیل بنیاد شهید، کمیته امداد امام خمینی"ره"، سازمان بهزیستی و مؤسسه‌های رفاهی مراکز مهمی برای اشتغال هستند و در بخش خصوصی نیز مؤسسه‌های خدماتی و مشاوره‌ای مکان‌های مناسبی برای اشتغال هستند. فارغ‌التحصیلان می‌توانند به صورت کارشناسان مستقل تحقیقات شهری، روستایی و منطقه‌ای نیز فعالیت کنند.
دروس تخصصی گرایش برنامه‌ریزی اجتماعی:
اصول توسعه و عمران، تئوری‌های برنامه‌ریزی، برنامه‌ریزی شهری، تئوری‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی روستائی، تکنیک‌های مقدماتی برنامه‌ریزی، برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران، ارزشیابی طرح‌ها و برنامه‌ها، عوامل سازماندهی مکان، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی اجتماعی،اصول علم جغرافیا و نقشه‌خوانی.
گرایش تعاون و رفاه اجتماعی:
محتوای دروس این گرایش را اقتصاد، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، امور مالی، حسابداری، مدیریت و تعاون و کارکرد تعاون تشکیل می‌دهد و هدف آن تربیت کارشناسانی است که بتوانند به یاری تشکل‌های انسانی عامل توزیع عادلانه ثروت و قدرت در جامعه گردند. در گرایش تعاون و رفاه اجتماعی هرآنچه مربوط به تعاونی باشد مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به انواع تعاونی‌ها، چگونگی تأسیس و مدیریت آنها و فوایدی که تعاونی‌ها برای جامعه دارند، اشاره کرد.
توانایی‌های لازم :
گرایش تعاون و رفاه اجتماعی به عنوان یک میان رشته از واحدهای گوناگون درسی استفاده می‌کند که می‌توان این دروس متنوع را در دو درس پایه و اصلی اقتصاد و جامعه‌شناسی خلاصه کرد در نتیجه دانشجویی که پایه ریاضی قوی داشته باشد، می‌تواند در تعدادی از دروس مهم این رشته مثل امور مالی، اقتصاد و حسابداری موفق گردد و اگر به علوم اجتماعی علاقه‌مند باشد می‌تواند در دروسی مثل جامعه‌شناسی یا مردم‌شناسی توفیق یابد. علاوه بر آمادگی در دروس فوق دانشجوی این رشته باید به تعاون علاقه‌مند بوده و روحیه همکاری و همیاری با دیگران را داشته باشد. چون در این رشته دانشجو باید بتواند ارتباطی نزدیک با دیگران ایجاد کند.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در شاخه‌ها و واحدهای مختلف وزارتخانه تعاون کار کنند. همچنین می‌توانند در تعاونی‌های شرکت‌ها و وزارتخانه‌های مختلف اعم از تعاونی‌های تولیدی، مصرف و مسکن به عنوان مدیر و برنامه‌ریز مشغول به کار شوند. با این که فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در بسیاری از وزارتخانه‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی مفید باشند اما متأسفانه بازار کار این گرایش محدود است چون در جامعه ما به مدیریت علمی تعاونی‌ها اهمیت نداده و در کل تعاونی‌ها حضوری فعال در جامعه ندارند.
دروس تخصصی گرایش تعاون و رفاه اجتماعی:
اصول و اندیشه‌های تعاونی، سیر تحول تعاونی در ایران و جهان، اصول آموزش و ترویج تعاونی، انواع و کارکرد تعاونی‌ها، سازماندهی و مدیریت در تعاونی‌ها، زمینه‌ها و شیوه‌های همیاری در جوامع شهری و روستائی، اقتصاد خرد و کلان، حقوق تجارت، حقوق تعاون (تهیه اساسنامه و آئین‌نامه)، اصول حسابداری، امور مالی تعاونی‌ها، سمینار مسائل تعاونی، تأمین و رفاه اجتماعی، کارورزی.
گرایش مردم شناسی:
کار اصلی یک مردم‌شناس مطالعه فرهنگ جوامع مختلف، در مکان‌ها و زمان‌های متفاوت، از قدیمی‌ترین ایام تا امروز است و در این میان توجه ویژه‌ای به سیر تحول فرهنگ، علل تغییرات فرهنگی و کاربرد فرهنگ در جوامع مختلف دارد. به همین دلیل علوم اجتماعی بدون مردم‌شناسی یا انسان‌شناسی فرهنگی با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد چرا که فرهنگ در ساختارهای اجتماعی نقش بسیار مهم و تعیین کننده‌ای دارد؛ یعنی لازمه اصلی مطالعات اجتماعی، مطالعه فرهنگی است و در حوزه مطالعات فرهنگی نیز، مردم‌شناسان نقش بسیار مهمی دارند.
توانایی‌های لازم :
کنجکاوی، صبر و علاقه به کارهای میدانی برای دانشجوی این رشته ضروری است. دانشجوی مردم‌شناسی باید به مردم و مسائل جامعه‌اش علاقه‌مند بوده و روابط اجتماعی خوبی داشته باشد تا بتواند با گروه‌های مختلف جامعه ارتباط نزدیکی برقرار کرده و از فرهنگ و هنجارهای آنها مطلع شود.
موقعیت شغلی در ایران :
مردم شناسی زیربنای بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی است و این به معنای آن است که بازار کار متنوعی برای فارغ‌التحصیلان این گرایش وجود دارد و اکثر وزارتخانه‌ها به فارغ‌التحصیلان آن نیازمندند. زیرا باید بخش تحقیقات مردم‌شناسی بسیار گسترده‌ای داشته باشند. البته برخی از وزارتخانه‌ها مثل وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، جهادکشاورزی، کشور، خارجه و نیرو در حال حاضر نیز دارای چنین بخشی هستند و فارغ‌التحصیلان این رشته را جذب می‌کنند. همچنین فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند به مطالعه و تحقیق آزاد روی آورده و نتیجه تحقیقات خویش را به صورت کتاب منتشر سازد. چون امروزه کتبی که در زمینه مردم‌شناسی چاپ می‌شود، بازار بسیار خوبی دارد.
دروس تخصصی گرایش مردم‌شناسی:
جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌ها، جامعه‌شناسی ایلات و عشایر، مردم شناسی فرهنگی، محیط‌شناسی انسانی، جغرافیای انسانی ایران، تنظیم خانواده و جمعیت، مبانی تعاون ، زمینه‌ها و شیوه‌های همیاری در شهر و روستا، فرهنگ و توسعه، مردم نگاری، مردم‌شناسی ماقبل تاریخ و جوامع ابتدایی، باستان‌شناسی از دیدگاه انسان‌شناسی، موزه‌داری و تکنیک ضبط اسناد، مردم شناسی روستا، ایل‌شناسی، نظام‌های خویشاوندی، مردم‌شناسی اعتقادات دینی، مردم‌شناسی هنر، نماد و نشانه‌شناسی، انسان‌شناسی و فرهنگ منطقه‌ای (آفریقا و ...)، مردم‌شناسی شهری، نظریه‌های مردم‌شناسی.
زبان وادبیات عربی
دیباچه: از همان زمان که ایرانیان دروازه‌های خود را بر روی سپاهیان عرب گشودند و با آغوش باز اسلام را پذیرفتند، بدون هیچ تعصبی و با شور و نشاط و علاقه‌ای فوق‌العاده به فراگیری، ضبط و تدوین زبان و ادبیات عرب پرداختند،زیرا ایرانیان مانند همه مسلمانان پاک نهاد دیگر، زبان عربی را زبان قوم عرب نمی‌دانستند بلکه به این زبان به عنوان زبان قرآن و زبان بینالمللی اسلام ارج می‌نهادند تا جایی که به گفته بسیاری از مورخان و ادیبان، خدمات ایرانیان به زبان عربی بیش از خود اعراب به این زبان بوده است. مردم کشور ما امروزه بیش از گذشته نیاز به آشنایی با زبان و ادبیات عربی دارند چرا که عربی زبان اول جهان اسلام و زبان فرهنگ و تمدن بیشتر کشورهای مسلمان است و ما برای اتحاد، همدلی و همزبانی با جهان اسلام و بهره‌گیری از منابع اصلی اسلامی و تحقیقاتی که در این زمینه انجام می‌شود همچنین تسلط بر زبان و ادبیات فارسی که از زبان و ادبیات عربی بسیار تأثیر پذیرفته است، باید به زبان و ادبیات عرب مسلط باشیم. از همین رو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشورمان رشته زبان و ادبیات عربی ارائه می‌شود.
دانشجوی زبان و ادبیات عربی با تاریخ ادبیات عرب، متون مختلف نظم و نثر دوره‌های مختلف، فن ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس، علوم بلاغی و عروض و قافیه درزبان و ادبیات عرب آشنا می‌شود. به همین دلیل رشته زبان و ادبیات عربی در دانشگاه‌ها با کتاب عربی که در آموزش و پرورش تدریس می‌شود تا حدودی متفاوت است چون در مدارس، عربی بیشتر درس قواعد و صرف و نحو است و تا حدودی نیز دانش‌آموزان علوم انسانی بلاغت زبان عربی را مطالعه می‌کنند اما در دانشگاه به زبان و ادبیات عربی به عنوان یک رشته تخصصی نگاه می‌شود و دانشجویان با دروس متفاوتی از جمله:
تاریخ ادبیات عرب در دوره‌های مختلف اعم ازتاریخ ادبیات عصر جاهلی، عصر اموی، عصر عباسی، دوره انحطاط و دوره معاصر، متون نظم ونثر در دوره‌های مختلف تاریخی، ادبیات تطبیقی، نامه‌نگاری و خلاصه‌نویسی، مکالمه، انشا و فن ترجمه آشنا می‌شوند.
توانایی‌های لازم :
علاقه و انگیزه در رشته زبان و ادبیات عربی مثل سایر رشته‌ها حرف اول را می‌زند. همچنین دانشجوی زبان و ادبیات عربی باید به ادبیات فارسی و زبان عربی تسلط نسبی داشته باشد و در کنار این توانمندی‌ها اگر به زبان عربی به عنوان زبان وحی نگاه کند، با عشق و علاقه بیشتری رشته تحصیلی خود را ادامه می‌دهد. زبان و ادبیات عربی تنها رشته زبان‌های خارجه است که فقط از داوطلبان گروه علوم انسانی دانشجو می‌پذیرد. زیرا زبان و ادبیات فارسی و عربی وامدار یکدیگر هستند و این دو زبان چنان درهم آمیخته‌اند که بسیاری از استادان و ادیبان ما معتقدند زبان عربی یک زبان بیگانه نیست و از همین رو در اکثر دانشگاه‌ها رشته زبان و ادبیات عربی در کنار رشته زبان و ادبیات فارسی در دپارتمان دانشکده ادبیات قرار دارد. البته به اعتقاد کارشناسان، زبان عربی باید یک آزمون اختصاصی داشته و داوطلبان تمامی گروه‌های آزمایشی اجازه شرکت در این آزمون را داشته باشند، چون گاهی اوقات یک داوطلب ریاضی و فنی نیز به رشته زبان و ادبیات عربی علاقه‌مند است و مایل است در کنار رشته‌های علوم پایه یا فنی، این رشته را نیز انتخاب کند.
موقعیت شغلی در ایران :
علاوه بر تدریس در آموزش و پرورش و مؤسسات خصوصی یک فارغ‌التحصیل توانمند رشته عربی می‌تواند به پژوهش و تحقیق در زمینه زبان و ادبیات عربی بپردازد. یکی از مهمترین و اساسی‌ترین مراکز جذب فارغ‌التحصیلان این رشته نیز وزارت آموزش و پرورش است. همچنین فارغ‌التحصیلانی که زبان عربی را خوب فرا گرفته‌اند، می‌توانند در آزمون‌های اداره فنی قوه قضائیه شرکت کرده، در صورت موفقیت به عنوان مترجم رسمی دادگستری مجوز تأسیس دارالترجمه را بگیرند. البته دایره این کار بسیار محدود است و هر ساله قوه قضائیه به تعداد محدودی از متقاضیان مجوز می‌دهد. افرادی نیز که مایلند جذب مشاغل آزاد شوند ، می‌توانند به ترجمه کتاب‌های عربی بپردازند. چون بازار کتاب ما نیاز مبرمی به مترجمانی دارد که به زبان عربی و کار ترجمه مسلط باشند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس تخصصی :
آزمایشگاه، صرف ، نحو، ترجمه و تجوید قرآن کریم، روش تحقیق و مأخذشناسی، مکالمه ، تمرین صرف و نحو، متون حدیث، ادب متعهد اهل‌بیت، روزنامه‌ها و مجلات عربی، ادب سیاسی در دوره اسلام، قرائت متون عرفانی ، ادبیات تطبیقی، فن ترجمه، انشاء ، علوم بلاغی ، زبان خارجی تخصصی ، متون نهج‌البلاغه، ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس، عروض و قافیه، فقه‌اللغه، قرائت متون تفسیری قرآن کریم ، نامه‌نگاری و خلاصه‌نوسی، نقد ادبی، متون نظم و نثر از سقوط بغداد تا عصر حاضر، تاریخ ادبیات از سقوط بغداد تا عصر حاضر، متون نظم و نثر دوره عباسی اول ، تاریخ ادبیات دوره عباسی اول ، متون نظر و نثر دوره عباسی دوم ، تاریخ ادبیات دوره عباسی دوم، متون نظم و نثر دوره اندلس، متون نظم و نثر دوره معاصر ، تاریخ و ادبیات دوره معاصر ، متون نظم و نثر عربی در ایران از آغاز تا سقوط بغداد، متون نظم و نثر عربی در ایران از سقوط بغداد تا دوره معاصر، تاریخ ادبیات از دوره جاهلی تا پایان دوره اموی ، متون نظم و نثر از جاهلی تا پایان دوره اموی.
روانشناسی
دیباچه: تا 80 سال پیش روانشناسی را مطالعه روح و روان و روانشناس را فردی می‌دانستند که رویدادهای درونی، ذهنی و مغزی را مثل تصورات، خاطرات، افکار و احساسات مطالعه می‌کند.طبق این تعریف، روانشناسی شاخه‌ای از ذهنی‌ترین بخش دانش انسان؛ یعنی فلسفه بود. اما از اوایل قرن بیستم و با پیشرفت سریع دو علم زیست‌شناسی و فیزیک، روانشناسی نیز مطالعه ذهنی (زندگی روانی) را کنار گذاشت و به مشاهده و مطالعه رفتار موجودات پرداخت. البته هنوز نیز روانشناسان فرآیندهای ذهنی را مطالعه می‌کنند اما این کار را نه به صورت ثبت شخصی ادراکات و احساسات بلکه به شیوه عینی و علمی انجام می‌دهند.متأسفانه هنوز در کشور ما بسیاری از مردم، روانشناسی را با کف‌بینی و احضار روح یکی می‌دانند و ما می‌بینیم که کتاب‌هایی با موضوعات فوق، به عنوان کتاب‌های روانشناسی، فروش فوق‌العاده‌ای دارند. در حالی که روانشناسی شاخه‌ای از علوم زیستی است که هم به مطالعه عینی رفتار قابل مشاهده می‌پردازد و هم به فهم و درک فرآیندهای ذهنی که مستقیماً قابل مشاهده نبوده و براساس داده‌های رفتاری و عصب زیست‌شناختی قابل استنباط است، توجه دارد. رشته روانشناسی در مقطع کارشناسی دارای 4 گرایش بالینی، آموزش کودکان استثنایی، صنعتی و سازمانی و عمومی است. در این میان روانشناسی بالینی خدمات تشخیص و درمان (روان درمانی) را به افرادی که دچار رفتارهای نابهنجاری مثل افسردگی، اضطراب، وسواس، و غیره هستند، ارائه می‌دهد که این خدمات در سه زمینه تشخیص، درمان و پیشنهادِ روش‌هایی برای پیشگیری از معضلات و ناهنجاری‌های رفتاری ارائه می‌شود. روانشناسی صنعتی و سازمانی نیز یافته‌های روانشناسی را در تمام محیط‌های کاری به کار می‌برد؛ یعنی درباره این که محیط کار باید چگونه باشد تا بهترین بازدهی را داشته باشد یا چه متغیرهایی در ارتباط بین کارفرما و کارگر مؤثر است و چه عواملی باعث عدم تفاهم بین کارفرما و کارگر می‌شود، مطالعه می‌کند. روانشناسی عمومی نیز به مطالعه کلیات روانشناسی می‌پردازد و روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی کاربرد یافته‌های روانشناسی در رابطه با کودکان استثنایی (تیزهوشان و معلولین جسمانی) است.
توانایی‌های لازم :
زیست‌شناسی و شیمی در این رشته اهمیت بسیاری دارد و باید پایه علوم‌زیستی دانشجوی این رشته قوی باشد. به همین دلیل امروزه دانشجویان این رشته از بین دو گروه آزمایشی علوم‌انسانی و علوم‌تجربی پذیرفته می‌شوند. از سوی دیگر آمار و ریاضی و زبان انگلیسی در این رشته کاربرد و اهمیت زیادی دارد. دانشجوی این رشته باید نسبت به اطراف و جامعه خود دید عمیقی داشته باشد تا بتواند ظرافت‌های رفتاری افراد را درک کند و به ویژگی‌های روانی افراد پی ببرد.
موقعیت شغلی در ایران :
امروزه روانشناسی با همه جنبه‌های زندگی ما ارتباط دارد و هر اندازه که جامعه پیچیده‌تر شود، روانشناسی نیز نقش مهمتری در حل مسائل آدمی برعهده می‌گیرد. این به معنای فرصت‌های شغلی متنوع و گسترده برای فارغ‌التحصیلان رشته روانشناسی است. به گفته کارشناسان این رشته، آینده روانشناسی در کشور ما روشن و امیدبخش است و فارغ‌التحصیلان این رشته باید آینده خود را در فردا ببینند. چون کشور ما یکی از کشورهای در حال توسعه است و بدون بهره‌گیری از شاخههای مختلف روانشناسی نمی‌تواند توسعه همه‌جانبه داشته باشد. از سوی دیگر کشور ما، کشور جوانی است و امروزه یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها، حفظ بهداشت روانی و بالا بردن سطح دانش فرزندانشان می‌باشد که این دو مهم نیز به یاری شاخههای مختلف روانشناسی از جمله روانشناسی رشد و روانشناسی تربیتی امکان‌پذیر است. البته در حال حاضر فارغ‌التحصیلان این رشته بیشتر جذب آموزش و پرورش می‌شوند یا در شرکت‌ها و سازمان‌ها به عنوان کارشناس روانشناسی فعالیت می‌کنند و عده‌ای نیز به عنوان دستیار متخصص روانشناسی بالینی یا روانپزشک مشغول به کار هستند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف روانشناسی :
روانشناسی عمومی، علم‌النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی، آمار توصیفی، فیزیولوژی عمومی، کلیات فلسفه، مبانی جامعه‌شناسی، روانشناسی احساس و ادراک، متون روانشناسی به زبان خارجی، آمار استنباطی، روش تحقیق در روانشناسی، روانشناسی فیزیولوژیک، روانشناسی تجربی، روانشناسی رشد، روانشناسی یادگیری، روانشناسی تربیتی، روانشناسی اجتماعی، روانسنجی، انگیزش و هیجان، شخصیت، آسیب‌شناسی روانی، بهداشت روانی، روانشناسی مرضی کودک، تاریخچه و مکاتب روانشناسی.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی بالینی:
کاربرد مقدماتی روش‌های تشخیص بالینی، کاربرد مقدماتی روش‌های درمان، مصاحبه، سمینار مسائل روانشناسی بالینی در جهان و ایران، پژوهش‌های عملی در روانشناسی بالینی، روانشناسی پویایی گروه، کلیات روانپزشکی، بررسی مقدماتی نظریه‌های روان درمانی، روانشناسی مشاوره و راهنمایی، روانشناسی کودکان استثنایی.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی عمومی:
طرح‌ها و پژوهش‌های آزمایشگاهی، مقدمات نورو بسیکولوژی، ارزشیابی شخصیت، روانشناسی مشاوره و راهنمایی، روانشناسی هوش و سنجش آن، تفکر و زبان، روانشناسی پویایی گروه، روانشناسی کودکان استثنایی، سمینار در مسائل روانشناسی عمومی، اختلالات یادگیری، روانشناسی جنایی، پژوهش‌های عملی در روانشناسی عمومی.
دروس تخصصی گرایش روانشناسی استثنایی:
روانشناسی مشاوره و راهنمایی، نظریه‌ها و کاربرد آزمون‌های شناختی، روانشناسی کودکان تیزهوش و روش‌های آموزش آنها، روانشناسی کودکان عقب‌مانده و روش‌های آموزش آنها، اختلالات تکلم و گفتار درمانی، روانشناسی تدریس به کودکان ناشنوا، روانشناسی تدریس به کودکان نابینا، متون روانشناسی کودکان استثنایی به زبان‌های خارجی، بهداشت روانی کودکان استثنایی و خانواده، زمینه پیشگیری از تولد کودکان عقب افتاده، روانشناسی کودکان ناسازگار، روش‌های تغییر و اصلاح رفتار کودکان، سمینار مسائل کودکان استثنایی در جهان و ایران، پژوهش‌های عملی در روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی.
راهنمایی ومشاوره
دیباچه: یک زندگی آرام، شیرین و بدون تنش‌های عصبی بزرگترین آرزوی هر فردی است. آرزویی که دست‌یابی به آن بسیار دشوار است. چرا که امروزه افزایش مشکلات و پیچیدگی و آمیختگی آنها با یکدیگر، انسان‌ها را بیش از زمان‌های گذشته در برابر شرایط دشوار، نامساعد و پرفشار قرار می‌دهد تا جایی که انواع فشارهای روانی جزء لاینفک زندگی روزمره بسیاری از ما شده است. و این به معنای آن است که ایجاد روابط سالم و صمیمانه با همنوعان، داشتن زندگی پرثمر و تحقق نیروهای بالقوه‌ای که در وجود تک تک انسان‌ها به ودیعه گذاشته شده است، به سختی امکان‌پذیر می‌باشد.حال چه باید کرد؟ آیا می‌توان منتظر ماند تا تمامی مشکلات حل گردد و سپس در مسیر زندگی گام برداشت؟ یا باید از دشواری‌ها و مشکلات زندگی نهراسید و حتی از شکست پلی برای پیروزی ساخت؟بدون شک تمام افراد باید راه دوم را انتخاب کنند و برای پیشگیری از فشارهای روانی از راهنمایی کارشناسان مشاوره و راهنمایی بهره ببرند. چرا که این افراد می‌توانند مردم را برای رسیدن به یک بهداشت همگانی در مقابل بیماری‌های روحی و روانی واکسینه کنند.رشته راهنمایی و مشاوره یکی از رشته‌های گروه علوم انسانی است که جنبه کاربردی دارد و دروس آن بیشتر در زمینه رشد، ابعاد مختلف شخصیت آدمی و پیشگیـری از مشکلات و اختلالات بخصـوص مشکلات دانش‌آموزان و نوجوانان است. مشاور به افراد آموزش می‌دهد که چه کنند تا دچار بحران‌های روحی نگردند و راه پیشرفت و تکامل را راحت‌تر و سریع‌تر طی نمایند. بخش دیگری از فعالیت مشاوره نیز شامل حال افرادی می‌شود که دچار بحران شده‌اند و اکنون نمی‌دانند که چگونه باید از بحران مورد نظر عبور کرده یا با آن کنار بیایند در اینجا مشاور به فرد مراجعه کننده کمک می‌کند تا بتواند بر بحران موجود غلبه کند. مشاوره بیشتر جنبه کاربردی دارد و از تحقیقات و داده‌های روانشناسی برای حل مشکلات مردم یاری می‌گیرد؛ مردم عادی که با بحران‌های روحی روبرو هستند.
توانایی‌های لازم :
خوب گوش دادن و خوب سخن گفتن دو ویژگی مهم و ضروری برای دانشجوی رشته مشاوره است. یک مشاور باید بتواند با صبر و بردباری و آرامش درونی خود، فضای مناسبی برای مراجعه کننده ایجاد کند و به او اجازه دهد که خود را تخلیه کرده و دغدغه‌های ذهنی خویش را بیان کند. یک مشاور خوب باید از مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی جامعه نیز اطلاع داشته باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
مشاوره دارای ابعاد مختلفی است و می‌توان برای انتخاب رشته تحصیلی، ازدواج، شغل‌یابی، نحوه ارتباط در یک محیط صنعتی، نحوه ارتباط اعضای خانواده یا نحوه روبرو شدن با بحران‌های دوران نوجوانی و جوانی از مشاور استفاده کرد. امروزه شغل مشاوره یکی از شغل‌های تعریف شده در آموزش و پرورش است. و هر مدرسه در مقطع متوسطه یا پیش‌دانشگاهی حداقل نیاز به یک مشاور دارد. به همین دلیل با کمبود کارشناس در رشته مشاوره روبرو هستیم. در ضمن یک مشاور می‌تواند به غیر از آموزش و پرورش در بهزیستی، کمیته امداد، فرهنگسراها، مراکز بازپروری و زندان‌ها به کار مشاوره بپردازد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی :
ریاضیات پایه، مبانی جامعه‌شناسی، انسان از دیدگاه اسلام، روانشناسی عمومی، اصول فلسفه آموزش و پرورش، آمار توصیفی، آموزش و پرورش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، روانشناسی از دیدگاه دانشمندان اسلامی، مبانی راهنمایی و مشاوره، فیزیولوژی انسان (اعصاب و غدد)، آمار استنباطی، روش‌ها و فنون راهنمایی و مشاوره، سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی ، روش‌ها و فنون تدریس، نماد خانواده در اسلام و ایران، روانشناسی رشد، روش تحقیق در علوم تربیتی و مشاوره، مقدمات مدیریت آموزشی، روانشناسی یادگیری، تولید و کاربرد مواد آموزشی، مبانی کامپیوتر، روانشناسی شخصیت، روانشناسی تربیتی، آسیب‌شناسی روانی، مسائل جوانان و نوجوانان، روانشناسی اجتماعی، روانشناسی و آموزش افراد استثنایی، بازی درمانی، اختلالات یادگیری، آسیب‌شناسی اجتماعی ، بهداشت روانی.
دروس تخصصی :
راهنمایی و مشاوره تحصیلی، راهنمایی و مشاوره شغلی، کاربرد آزمون‌های روانی (هوش، استعداد، رغبت)، کاربرد آزمون‌های تشخیصی و شخصیت در مشاوره، نظریه مشاوره و روان‌درمانی، راهنمایی و مشاوره گروهی، مشاوره خانواده، مددکاری اجتماعی در مشاوره، روش‌های تغییر و اصلاح رفتار، متون تخصصی زبان، پروژه تحقیقاتی، تمرین عملی مشاوره (فعالیت‌های راهنمایی)، تمرین عملی مشاوره (فعالیت‌های مشاوره‌ای).
رشد و پرورش کودکان پیش دبستانی
دیباچه: آیا می‌دانید که در کشورهای پیشرفته 70% کودکان، زیر پوشش مراکز پیش‌دبستانی قرار دارند و در کشور ما این رقم تنها 8% است. دلیل استقبال کشورهای توسعه یافته از مراکز پیش‌دبستانی این است که امروزه روانشناسان و متخصصان علوم تربیتی معتقدند که شخصیت اصلی انسان، در چهار سال اول زندگی شکل می‌گیرد و در این سنین، کودک باید تحت تعلیم و تربیتی عمیق و همه‌جانبه قرار گیرد تا به رشد کامل جسمی، روحی و عاطفی دست یابد.در این میان، مراکز پیش‌دبستانی می‌توانند با ایجاد امکانات آموزشی، پرورشی، اجتماعی و رفاهی، شرایط لازم را برای رشد همه جانبه کودکان فراهم سازند. این مراکز، اولین محیط اجتماعی و در واقع پلی بین خانه و اجتماع بزرگی است که کودک به آن تعلق دارد. در این مراکز، آگاهی‌های اجتماعی کودک رشد یافته و با استفاده از روش‌های غیرمستقیم آموزشی، فرصتی برای یادگیری وسیعتر، غنی‌تر و همه جانبه‌تر پیدا می‌کند. این نوع آموزش با روحیه جست و جوگر، فعال و کنجکاو کودک سازگارتر است و او را به یادگیری و اکتشاف برمی‌انگیزد.بنابراین درکنار خانواده‌ها و هم پای تربیت آنها، لازم است که مراکز آموزش پیش از دبستان در زمینه تکامل همه جانبه کودک نقش داشته باشند.اهمیت این مراکز زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم در بسیاری از مواقع، خانواده وظیفه خود را به دلیل آشنا نبودن با مسائل تربیتی، فقر فرهنگی، کم سوادی یا بی‌سوادی، مشکلات اقتصادی، دور بودن والدین ازمحیط خانه به علت کار و تأمین زندگی، از هم گسیختگی خانوادگی و مواردِ بی شمار دیگر، بخوبی ایفا نمی‌کند. اینجاست که مراکز پیش‌دبستانی باید کمبودهای آموزشی، تربیتی، جسمی و عاطفی کودکان را جبران نمایند.رشته رشد و پرورش کودکان پیش‌دبستانی با توجه به همین ضرورت و نیاز به داشتن مربیانی مجرب و توانمند، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دایر شده است. این رشته در مقطع کارشناسی دو گرایش "کودکان عادی" و "کودکان با نیازهای ویژه" دارد.
گرایش کودکان عادی :
چگونه باید برای کودکان داستان گفت، به آنها شعر آموخت و با آنها بازی کرد؟ زبان‌آموزی و آموزش مفاهیم ریاضی چگونه باید باشد؟ اصول اجتماعی، مذهبی و اخلاقی را چگونه باید به آنها یاد داد تا کودک رشد کامل و همه‌جانبه‌ای داشته باشد؟هر بازی، سرگرمی و آموزشی در این مراکز می‌تواند نقش مؤثری بر جسم و روان کودک داشته باشد.برای مثال، کارهای هنری در مراکز قبل از دبستان، سبب تکامل ادراک، حافظه، تخیلات، خلاقیت و نیروی عضلانی کودک می‌شود و برای وی امکان کنترل اعمال او را فراهم میسازد. در مراکز قبل از دبستان، کودک با دیدن نمایش‌های عروسکی و عادت به بازی با دوستان در نقش بزرگسالان و بیان قصه با نقاشی و معرفی شخصیت‌های واقعی یا غیرواقعی، امکان می‌یابد تا وارد دنیای بزرگسالان شود و به اصطلاح پایش روی زمین قرار گیرد. همچنین نقاشی‌هایی که کودک در مهد کودک می‌کشد، در تشکیل شخصیت و روان او اهمیت بسزایی دارد و نه تنها برای او امکان شناسایی محیط و شرکت خود را در آن فراهم می‌کند، بلکه به او امکان می‌دهد تا مسائلی را که به صورت نامنظم ازهمه طرف برای او مطرح است، به شکل صورت‌بندی شده منظم کند.البته برای رسیدن به اهداف یاد شده، نیاز به مربیان متخصصی است که از ویژگی‌ها و نیازهای کودکان اطلاع داشته باشند. هدف رشته رشد و پرورش کودکان پیش‌دبستانی ـ گرایش کودکان عادی، تربیت همین دسته از مربیان است؛ افرادی که در مراکز پیش‌دبستانی وابسته به سازمان بهزیستی، وظیفه آموزش و تربیت کودکان را بر عهده دارند. گفتنی است که این گرایش نقاط اشتراکی با رشته علوم تربیتی ـ گرایش آموزش کودکان دبستانی و پیش‌دبستانی دارد؛ با این تفاوت که رشته علوم تربیتی در دو حیطه کودکان دبستانی و پیش‌دبستانی فعالیت می‌کند و مربیان مورد نیاز آموزش و پرورش را در این دو حیطه تربیت می‌نماید، اما رشته رشد و پرورش کودکان پیش‌دبستانی ـ گرایش کودکان عادی، زیرنظر سازمان بهزیستی کشور است و تنها مربیان دوره پیش‌دبستانی را تربیت می‌کند.
گرایش کودکان با نیازهای ویژه :
اطلاع از ناتوانی‌ها، توانایی‌ها و قابلیت‌های کودکان در سنین پیش از دبستان، به طور چشمگیری در موفقیت‌های بعدی و پیشگیری از اختلالات مؤثر است.از همین‌رو، در این دوران یکی از مهمترین خدماتی که مربی می‌تواند انجام دهد، تشخیص کودکان تحت مراقبت خود، از نظر رفتارهای فیزیکی و ذهنی است؛ زیرا یک مربی در زمانی طولانی و در موقعیت‌های بسیار طبیعی کودکان را مشاهده می‌کند و چنانچه تفاوتی جدی و زیربنایی درکودک وجود داشته باشد، می‌تواند این اختلالات را در بسیاری از زمینه‌ها، پیش از اینکه جدی‌تر شوند، تشخیص دهد و زمینه را برای کمک‌های لازم متخصصان به نحو معتبر فراهم آورد.زمانی می‌توان به اهمیت این مسأله پی برد که دانست، هر چه ناتوانی‌‌های کودکان زودتر شناخته شود، زودتر تصحیح می‌شود و حتی تشکیل الگوها و عادت‌های نامطلوب و واکنش‌های عاطفی کاهش می‌یابد.برای مثال، اگر در دوره پیش از دبستان، کودکانی که دچار تنبلی چشم، ناشنوایی یا کم‌شنوایی و اختلال ذهنی هستند، شناخته شوند، در بهبود جسمی، ذهنی و روحی آنها بسیار تأثیر خواهد داشت و والدین نیز دچار تنش و آسیب اجتماعی و عاطفی کمتری می‌شوند.هدف گرایش رشد و پرورش کودکان با نیازهای ویژه، تربیت متخصصانی است که بتوانند در این زمینه فعالیت کنند و نیازهای جامعه ما را برطرف سازند.
توانایی‌های لازم:
کودک مثل آینه درخشانی است که هر چه ببیند، فوراً می‌گیرد و منعکس می‌کند. او مثل صفحه سپیدی است که هر آنچه بر آن بنویسی، درخود نگاه می‌دارد و چون خمیر یا مومی است که در دستان مربی به هر گونه‌ای ساخته می‌شود. در واقع آنچه در کودکی به خردسال آموخته می‌شود، درست مثل نقشی که بر سنگی کنده شود، اثرش همیشه باقی می‌ماند. از همین‌رو، مربی کودکان پیش‌دبستانی بودن، از سخت‌ترین کارها است؛ زیرا رفتار، طرز صحبت و بیان، نگاه، پوشش، راه رفتن و در کل همه کارهای مربی، در کودک نقش جاودانه می‌بندد و کوچکترین لغزش مربی، بر گروهی از کودکان اثر منفی می‌گذارد. از سوی دیگر، مربی کودکان بودن، از بهترین کارها است؛ چرا که وی با شخصیت و روح انسان‌هایی پراحساس و پر از شور معصومانه سر و کار دارد و پایه جامعه را میسازد. به همین دلیل، دانشجوی این رشته باید فردی پاک، صادق، سالم و پر انرژی و عاشق کودکان و آشنا با روانشناسی کودک باشد. همچنین لازم است که وی فردی خلّاق و سازنده باشد تا بتواند شیطنت و کنجکاوی کودکان را به بهترین راه سوق دهد و از شجاعت و جسارت کودک برای یادگیری، کشف دنیای پیرامون و پرورش هوش و استعداد وی بهره بگیرد.برای مثال، اسباب بازی که دردیدگاه اکثر مردم وسیله‌ای برای گذراندن اوقات فراغت کودک است، می‌تواند انعکاسی از ابزار شغل و حرفه فردای کودک باشد؛ نحوه استفاده از آن، حرفه‌ای را به او آموزش می‌دهد، نوع، شکل و رنگ آن، او را با دنیایی از علم فیزیک آشنا می‌نماید، روش کار با آن می‌تواند دری از دنیای عجایب را بر روی کودک بگشاید و در کل این وسیله می‌تواند به او توجه و دقت در مسائل را بیاموزد.در این میان، یک مربی باید فکری سازنده داشته باشد تا با این وسایل، هم شوق و رغبت کودک را جلب کند و هم وسیله بازی، خصوصیت آموزشی وپرورشی را در خود داشته باشد و فرهنگی درست و صحیح را نیز به کودک انتقال دهد.
موقعیت‌های شغلی در ایران:
درحال حاضر 36 هزار مربی، بدون تحصیلات دانشگاهی و تخصص لازم، در مهد کودک‌های کشور فعالیت می‌کنند. این به معنای آن است که فرصت های شغلی بسیاری برای فارغ‌التحصیل این رشته وجود دارد؛ زیرا بی‌شک هر مرکز پیش‌دبستانی مایل است که از مربیان مجرّب و متخصص برخوردار باشد؛ کارشناسانی که می‌توانند سطح کیفی مرکز رادر حد قابل توجهی افزایش دهند.در ضمن فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند به عنوان کارشناس تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی، در مراکز پیش‌دبستانی و نیز به عنوان کارشناس آموزش و برنامه‌ریزی در سازمان بهزیستی کشور، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مراکز کودکان استثنایی فعالیت نماید.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در هر دو گرایش کودکان عادی و کودکان با نیازهای ویژه:
اصول و مبانی آموزش و پرورش، آموزش و پرورش تطبیقی، روانشناسی عمومی، روش‌ها و فنون تدریس، روانشناسی رشد ، آسیب‌شناسی روانی کودک، کمک‌های اولیه، روانشناسی تربیتی، بهداشت روانی و مسائل خانواده، مقدمات برنامه ریزی آموزشی و درسی، آموزش و پرورش کودکان استثنایی، عوامل اجتماعی در رشد و پویایی گروهی، روش‌های مصاحبه، مقدمات تکنولوژی آموزشی، روش‌های آماری در علوم تربیتی، سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی، بهداشت و تغذیه مادر کودک، بیماری‌های کودکان، اختلالات رفتاری و روش‌های تغییر و اصلاح رفتار کودکان، روانشناسی بازی، مدیریت مراکز پیش‌دبستانی، آشنایی با مفاهیم ریاضیات و علوم پیش‌دبستانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و اخلاق به کودکان، آموزش هنر به کودکان، کاردستی و مهارت‌های فنی، کارورزی، مشاوره کودک، قصه‌گویی و نمایش خلاق، برنامه‌ریزی در دوره پیش‌دبستان، مسائل ژنتیک، جامعه‌شناسی عمومی، حقوق کودک، مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی، مقدمات تکنولوژی آموزشی، روش‌های آماری در علوم تربیتی، سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی، آشنایی با کامپیوتر، ارتباط و آموزش خانواده، آموزش و پرورش پیش‌دبستانی.
دروس تخصصی گرایش کودکان عادی:
رشد و پرورش زبان و مهارت‌های کلامی، حرکات ورزشی و سرودهای خاص کودکان، ادبیات کودکان، کارورزی ، طرح پژوهشی مقدماتی.
دروس تخصصی گرایش رشد و پرورش کودکان با نیازهای ویژه:
شناخت کودکان، آشنایی با اختلالات رشد روانی ـ حرکتی کودکان عادی و استثنایی، آشنایی با بهداشت روانی معلولین و خانواده آنها، آشنایی با روانشناسی کودکان فزون کنش و کمرویی در کودکان پیش‌دبستانی و روش‌های اصلاح، اختلالات گویایی و روش‌های اصلاح در کودکان و نوجوانان، کارورزی، طرح پژوهشی مقدماتی.
حقوق
دیباچه: "هرگاه خداوند بنده‌ای را گرامی کند، او را در برپای داشتن حق (در میان مردم) یاری می‌کند."این کلام امیر‌المؤمنان، رساتر از هر جمله دیگری بیانگر ارزش علم حقوق است. علمی که با حمایت از قانون و دفاع از حقوق محرومان، تلاش می‌کند تا در جامعه حق و عدالت حاکم شود. در معرفی این علم باید گفت که هرگونه روابط اجتماعی که آثار حقوقی از آن ایجاد شود، موضوع علم حقوق قرار می‌گیرد. این روابط می‌تواند مربوط به روابط دولت و مردم باشد که به حقوق عمومی معروف است یا شامل روابط خصوصی مردم گردد که حقوق خصوصی نامیده می‌شود. به عبارت دیگر حقوق عمومی شامل حقوق قوای سه‌گانه کشور، حاکمیت و آنچه که مربوط به اداره کشور است، می‌شود و حقوق خصوصی به روابط بین خود مردم می‌پردازد که مهمترین آنها روابط تجاری است که عامل ایجاد رشته حقوق تجارت شده است یا مسائل مربوط به حقوق مدنی است که از آن جمله می‌توان به اموال، مالکیت، قراردادها، مسؤولیت‌هایی که اشخاص در خطاهایی که مرتکب می‌شوند برایشان به وجود می‌آید مثل مسؤولیت ناشی از حوادث، قواعد مربوط به ارث، وصیت، ولادت، اقامتگاه اشخاص و ده‌ها مورد دیگر اشاره کرد. همچنین شاخه‌ای از حقوق به روابط بینالمللی می‌پردازد که خود به دو بخش حقوق روابط بین‌الملل عمومی و خصوصی تقسیم می‌شود که حقوق روابط بین‌الملل عمومی به روابط بین دولت‌ها و سازمان‌های بینالمللی می‌پردازد.
توانایی‌های لازم :
جسارت، قدرت استدلال، خلاقیت ذهنی و فن بیان خوب لازمه موفقیت در این رشته است. ممکن است که به دست آوردن لیسانس حقوق کار دشواری نباشد اما حقوقدان‌شدن بسیار مشکل است. چرا که علم حقوق امروزه با جامعه‌شناسی، روانشناسی و علوم فلسفی آمیخته شده است و یک حقوقدان باید از این علوم اطلاعات کافی داشته باشد. همچنین یک دانشجوی حقوق برای اینکه در رشته خود موفق گردد لازم است که به زبان و ادبیات فارسی مسلط باشد چون منطق حقوق در ضمن این که شباهت‌های زیادی به منطق ریاضی دارد، یک منطق اقناعی و خطابی است؛ یعنی یک حقوقدان باید بتواند کسانی را که مورد خطاب او قرار می‌گیرند یا دادگاهی که مأمور رسیدگی به دعوا است، با زبان سلیس و بلیغ قانع کند ، در نتیجه باید به زبان و ادبیات مسلط باشد. در ضمن باید اطلاعاتی از ریاضیات داشته باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
در حال حاضر به دلیل توسعه این رشته و تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان آن، که از دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی وارد بازار کار می‌شوند، یافتن کار مناسب برای فارغ‌التحصیل لیسانس با دشواری‌هایی توأم است بخصوص متقاضیانی که علاقه‌مند به کار خاصی مثل وکالت در این رشته هستند، با محدودیت‌هایی مواجه می‌شوند. اما در کل یک دانشجوی خوب و علاقه‌مند می‌تواند پس از گواهی لیسانس به شغل‌های متنوعی مثل وکالت دعاوی دادگستری، مشاور حقوقی بانک‌ها، شهرداری‌ها، شرکت‌ها و وزارتخانه‌ها و سردفتری دفاتر اسناد رسمی بپردازد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
مقدمه علم حقوق، حقوق جزای عمومی، حقوق اساسی، حقوق مدنی ، مبانی علم اقتصاد، عربی، مالیه عمومی، مبانی جامعه‌شناسی.
دروس اصلی و تخصصی:
آئین دادرسی مدنی، متون حقوقی، آئین دادرسی کیفری، حقوق اساسی، حقوق جزای عمومی، حقوق بینالمللی عمومی، حقوق سازمان‌های بینالمللی، حقوق اداری، اصول فقه، متون فقه، حقوق تجارت، قواعد فقه، حقوق تطبیقی، ادله اثبات دعوی، حقوق کار، پزشکی قانونی، کار تحقیقی، حقوق بینالمللی خصوصی.
حسابداری
دیباچه: یک چرتکه، یکی دو دفتر و یک قلم، ابزار کار آنها بوده است تا حساب دخل و خرج یک واحد اقتصادی را ثبت کنند و به وضعیت مالی آن سر و سامان ببخشند.این افراد در قدیم عنوانشان "میرزا" بود. بعدها "دفتردار" نام گرفتند و امروزه به نام "حسابدار" فعالیت می‌کنند. البته نسل جدید به جای چرتکه از ماشین حساب یا ماشین‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند و سرو کارشان با کامپیوتر است اما این پیشرفت، بیشتر شامل ابزار کار می‌شود نه نوع کار، چون آنها حسابداری را فنی "تجربی" می‌دانند که باید به روش استاد و شاگردی فرا گرفت و نیازی به تحصیلات دانشگاهی ندارد.حال سؤال اینجاست که اگر حسابداری نیاز به تحصیلات دانشگاهی ندارد، چرا از سال 1345 رشته حسابداری در آموزشگاه عالی حسابداری شرکت ملی نفت ایران و سپس در دانشگاه تهران دایر گردید و امروزه نیز در بسیاری از دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی تدریس می‌شود؟ آیا می‌توان گفت که حسابداری در مفهوم امروزین آن با دفترداری متفاوت است؟در پاسخ باید گفت که حسابداری یک "سیستم" است که در آن فرآیند جمع‌آوری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش‌های مالی و صورت‌های حسابداری در شکل‌ها و مدل‌های خاص انجام می‌گیرد. تا افراد ذی‌نفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان یا برون‌سازمانی مثل بانک‌ها، مجمع عمومی سازمان مورد نظر یا مقامات مالیاتی بتوانند ازاین اطلاعات استفاده کنند. به همین دلیل فردی که تحصیلات دانشگاهی ندارد، بیشتر دفتردار است تا حسابدار. چرا که گزارش‌های این دسته از افراد مطابق استاندارد نیست و پردازش کافی نمی‌شود و بیشتر تراز حساب‌ها می‌باشد. برای مثال یک حسابدار تجربی نمی‌تواند به راحتی بین دارایی کوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل شود یا نمی‌داند که چگونه باید معاملات ارزی را در دفاتر ثبت کند. از سوی دیگر یک حسابدار متخصص، در آینده می‌تواند مدیر مالی یک سازمان یا شرکت گردد؛ یعنی می‌تواند به مدیریت یک شرکت ایده بدهد که منابع موجودش را در چه راه‌هایی سرمایه‌گذاری نماید تا استفاده بهینه کند یا اگر شرکت به منابع مالی جدید نیاز داشت یک مدیر مالی براساس دانش آکادمیک خود می‌تواند بگوید که از چه طریقی باید تأمین مالی کرد در حالی که مجموع این فعالیت‌ها خارج از توانایی یک حسابدار تجربی است.
توانایی‌های لازم :
رشته حسابداری از جمله رشته‌هایی است که از داوطلبان سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم‌تجربی و علوم‌انسانی دانشجو می‌پذیرد و در آزمون هر سه گروه نیز درس ریاضی به عنوان مهمترین درس این رشته مطرح است. در واقع داشتن شم ریاضی در رشته حسابداری از اهمیت بسیاری برخوردار است. همچنین یک حسابدار باید بتواند به خوبی گزارش کارهای خود را ارائه دهد. بنابراین باید به ادبیات فارسی مسلط بوده و نگارش خوبی داشته باشد. همچنین دانشجوی این رشته باید تحمل ساعت‌ها کار در پشت یک میز و صندلی و سروکار داشتن با اعداد و ارقام را داشته و دقیق و منظم باشد تا در جمع‌‌بندی اعداد و ارقام دچار مشکل نگردد و در نهایت این که یک حسابدار برای موفقیت در این دنیای پر از رقابت و تغییر و تحول باید خلاق، مبتکر، صبور و منضبط باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
فرصت‌های شغلی یک حسابدار بسیار گسترده است و از پایین‌ترین سطح تا بالاترین سطح را در بر می‌گیرد. به همین دلیل با این که در دانشگاه‌های مختلف کشور اعم از دولتی، غیرانتفاعی و آزاد، دانشجویان بسیاری در رشته حسابداری تحصیل می‌کنند اما تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار این رشته از بیشتر رشته‌ها کمتر است. چون از یک مؤسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانه‌های کشور حداقل برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
روانشناسی عمومی، جامعه شناسی، اصول علم اقتصاد، ریاضیات پایه، ریاضیات کاربردی، آمار کاربردی، مبانی کاربرد کامپیوتر، پژوهش و عملیات، مدیریت تولید، حقوق بازرگانی، پول و ارز بانکداری ، مبانی سازمان مدیریت، توسعه اقتصادی، مالیه عمومی، روش تحقیق.
دروس اصلی و تخصصی:
اصول حسابداری، حسابداری میانه، حسابداری پیشرفته، حسابداری صنعتی، حسابرسی، حسابداری مالیاتی، اصول تنظیم و کنترل بودجه، مدیریت مالی، مباحث جاری حسابداری ، متون حسابداری.
جغرافیا
دیباچه: "جغرافیا؛ یعنی کشور شناسی" این، دیدگاهی است که در ذهن بسیاری از دانش‌آموزان وجود دارد. زیرا دانش‌آموزان در کتاب جغرافیای خود، بیش از هر چیز درباره وسعت، محصولات و وضعیت آب و هوای کشورهای مختلف مطالعه می‌کنند. در حالی که در رشته جغرافیا فقط یک درس در شاخه جغرافیای طبیعی، تحت عنوان "جغرافیای قاره‌ها" وجود دارد و تمام مباحث این رشته کاربردی و فنی است.در یک کلام می‌توان گفت که موضوع جغرافیا "مکان" است و این علم، مکان را تا جایی که به زندگی انسان مربوط می‌شود، مطالعه می‌کند و در این مطالعه سعی دارد سطح زمین را از نظر تمام ویژگی‌های آن مانند سردی و گرمی، حاصلخیزی، سستی و سختی، شوری و شیرینی، خشکی و رطوبت و هزاران ویژگی دیگر بشناسد. به همین دلیل مشاهده مستقیم زمین، روش اصلی مطالعه جغرافیا است. جغرافیا در مقطع کارشناسی در پنج شاخه اصلی جغرافیای طبیعی، جغرافیای انسانی ، کارتوگرافی، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و جغرافیای سیاسی ـ نظامی ارائه می‌شود و هر یک از گرایش‌های جغرافیای طبیعی و انسانی دارای شاخههای متعددی است. البته تفاوت هر گرایش با گرایش دیگر تنها در 8 واحد تخصصی است و به همین دلیل بسیاری از دانشگاه‌ها در دفترچه راهنمای آزمون سراسری، گرایش‌های موجود در دانشگاه خود را ذکر نکرده و تنها به شاخههای اصلی جغرافیا که در آن دانشگاه تدریس می‌شود، اشاره نموده‌اند.
شاخه جغرافیای طبیعی:
جغرافیای طبیعی علمی است که محیط طبیعی و تأثیر عوامل و عناصر محیطی بر زندگی و فعالیت انسان را مطالعه می‌کند. این علم در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش ژئومورفولوژی و آب و هواشناسی است.
گرایش ژئومورفولوژی:
ژئومورفولوژی بیشتر به پدیده‌های سطح زمین توجه دارد؛ یعنی ریخت یا چهره زمین را مطالعه می‌کند. به همین دلیل این علم ارتباط بسیاری با زمین‌شناسی دارد و تحت تأثیر یافته‌های علم زمین‌شناسی است. چرا که ریخت یا شکل ظاهری زمین، تبلور اتفاقات درون زمین می‌باشد. البته زمین‌شناسی بیشتر به اعماق و لایه‌های درونی زمین می‌پردازد اما ژئومورفولوژی فرآیندهای بیرونی یا سطحی زمین را مطالعه می‌کند.
دروس تخصصی گرایش ژئومورفولوژی:
ژئومورفولوژی مناطق شهری، نقشه‌ها و نمودارهای ژئومورفولوژی، هیدرولوژی کاربردی، کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، تفسیر نقشه (توپوگرافی و زمین‌شناسی)، پایان‌نامه.
گرایش آب و هواشناسی (اقلیم):
رشته آب و هواشناسی فرآیندهای حاکم در داخل جو از جمله انرژی و توزیع آن در سطح سیاره زمین، حرکات جو و قانونمندی‌های حاکم بر این حرکات و تأثیر این فعالیت‌ها را بر روی زیست و فعالیت انسان‌ها، جانداران و محیط بی‌جان سیاره زمین مطالعه می‌کند. در این گرایش بیشتر مسائل آب و هوا و تأثیر عناصر و عوالم اقلیمی در فعالیت انسان و مسائل بهره‌برداری از زمین مثل کشاورزی مطرح می‌شود.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در شاخههای مختلف جغرافیا:
جغرافیای آب‌ها، جغرافیای خاک‌ها، جغرافیای زیستی، آب و هوای ایران، ژئومورفولوژی ایران، منابع و مسائل آب ایران، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، مبانی جغرافیای جمعیت، مبانی جغرافیای روستائی، مبانی جغرافیای اقتصادی (کشاورزی) ، مبانی جغرافیای اقتصادی (صنعت) ، حمل و نقل و انرژی، جغرافیای سیاسی، مبانی جغرافیای شهری، جغرافیای کوچ‌نشینی، پژوهش میدانی در جغرافیا (روش تحقیق عملی)، زمین در فضا، ریاضیات ، آمار و احتمالات ، منابع و مآخذ جغرافیای ایران، فلسفه جغرافیا و جغرافیای کاربردی، تاریخ علم جغرافیا، کارتوگرافی (نقشه‌کشی)، نقشه‌برداری (نظری و عملی)، نقشه‌خوانی، روش تحقیق (نظری) ، اصول سنجش از دور، کاربرد عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای در جغرافیا، کامپیوتر در جغرافیا، مبانی علم جغرافیا، زمین‌شناسی برای جغرافیا، مبانی اقلیم‌شناسی، آب و هوای کره زمین، مبانی ژئومورفولوژی.
دروس اصلی مشترک در گرایش‌های جغرافیای طبیعی:
جغرافیای قاره‌ها، جغرافیای کواترنر، زمین‌شناسی ایران، مسائل جغرافیائی مناطق خشک ایران، حفاظت خاک، جنگل و مرتع و مسائل آن در ایران، جغرافیای ناحیه‌ای ایران ، متون جغرافیای طبیعی به زبان خارجی ، جغرافیای انسانی ایران، نقشه‌برداری تکمیلی، مبانی محیط زیست، ژئومورفولوژی اقلیمی، کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای (با تأکید بر ایران).
شاخه کارتوگرافی:
کارتوگرافی هنر، علم و فن تهیه انواع نقشه برای استفاده در ساختار اقتصادی، فرهنگی، دفاع ملی، روابط بین‌الملل، تعلیم و تربیت، جهانگردی و موارد متنوع دیگر است. یعنی یک جغرافیدان به یاری نقشه، اطلاعات دقیقی درباره موقعیت‌ها و پراکندگی‌ها به دست می‌آورد. با توجه به این که ما صدها نوع نقشه داریم، مشخص است که تهیه یک نقشه نیاز به مهارتی خاص دارد که این مهارت را دانشجوی شاخه کارتوگرافی به دست می‌آورد.
دروس پایه و اصلی:
ریاضیات ، سنجش از راه دور، ژئومورفولوژی ایران، جغرافیای آب‌های ایران، منابع و مآخذ جغرافیای ایران، متون جغرافیایی به زبان خارجی ، جغرافیای خاک‌ها، جغرافیای نظامی ایران، مبانی جغرافیای سیاسی، فلسفه جغرافیا، زمین در فضا، زمین‌شناسی برای جغرافیا، مبانی آب و هواشناسی، جغرافیای آب‌ها، ژئومورفولوژی عمومی، جغرافیای زیستی، کاربرد آمار در جغرافیا، جغرافیای اقتصادی عمومی، جغرافیای جمعیت، جغرافیای روستایی (عمومی و ایران)، جغرافیای شهری (عمومی و ایران).
دروس تخصصی:
آمار و احتمالات، کامپیوتر، فیزیک نور، کلیات جغرافیای جهان، تئوری خطاها، فتوگرامتری، تفسیر عکس، هیدروگرافی، نقشه‌برداری، کارتوگرافی ریاضی، کارتوگرافی موضوعی، عکاسی و فن چاپ، گرافیک، نقشه‌برداری هیدروگرافی، پروژه کارتوگرافی، کارتوگرافی کامپیوتری، جغرافیای خلیج‌فارس، ژئودزی عمومی، نجوم ژئودزی، کارتوگرافی، متون جغرافیایی به زبان خارجی، جغرافیای آب‌های ایران، جغرافیای نظامی در ایران.
شاخه جغرافیای انسانی:
جغرافیای انسانی به عنوان یکی از شاخههای مهم علم جغرافیا در دو گرایش جغرافیای شهری و روستائی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشورمان ارائه می‌شود.
گرایش جغرافیای شهری:
جغرافیای شهری به مطالعه مسائل مهمی از جمله گسترش شهرها، مسائل اقتصادی و جمعیتی شهرها و بحث روز جغرافیای شهری؛ یعنی توریسم می‌پردازد. بررسی نحوه اشغال فضا، نوع، تمرکز و پراکندگی مشاغل در یک شهر و چگونگی جابه‌جایی از محل کار به سکونت، ارتباط شغل و مسکن و تأثیرات متقابل و چندجانبه‌ای که میان این متغیرها برقرار است، در جغرافیای اجتماعی شهرها بررسی می‌شود.
دروس اصلی مشترک در گرایش‌های مختلف جغرافیای انسانی:
جغرافیای جمعیت ایران، جغرافیای روستائی ایران، جغرافیای شهری ایران، جغرافیای اقتصادی ایران، حمل و نقل انرژی، اصول علم اقتصاد، نظریه‌های اقتصادی و اقتصاد توسعه، متون جغرافیای انسانی به زبان خارجی ، نقشه‌ها و نمودارهای موضوعی در جغرافیای انسانی، ویژگی‌های جغرافیای انسانی مناطق خشک ایران، جغرافیا و صنعت توریسم، ویژگی‌های جغرافیائی کشورهای توسعه یافته، ویژگی‌های جغرافیائی کشورهای اسلامی، ویژگی‌های جغرافیائی آسیای میانه، کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه‌ریزی شهری و روستائی، جغرافیای تاریخی (با تأکید بر ایران).
دروس تخصصی گرایش جغرافیای شهری :
اقتصاد شهری، شهرها و شهرک‌های جدید، روابط متقابل شهر و روستا با تأکید بر ایران، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی شهری در ایران، کارگاه برنامه‌ریزی‌شهری و منطقه‌ای(روش تهیه تفسیر طرح‌های شهری و منطقه‌ای)،پایان نامه.
گرایش جغرافیای روستایی:
این گرایش به بررسی رابطه شهر و روستا، برنامه‌ریزی و توسعه روستایی، نوسازی و آینده روستاها، روستاهای آینده،علل و عوامل مهاجرت روستانشینان، بهداشت و اوقات فراغت روستائیان، حفظ محیط زیست، نحوه حمل و نقل، کیفیت زندگی و وضعیت اقتصادی روستاها می‌پردازد.
دروس تخصصی گرایش جغرافیای روستایی:
اصول و روش‌های برنامه‌ریزی روستائی، اقتصاد روستائی، روابط متقابل شهر و روستا با تأکید بر ایران، برنامه‌ریزی روستائی در ایران، کارگاه برنامه‌ریزی روستائی (روش تهیه و تفسیر طرح‌های روستائی)، پایان نامه.
شاخه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری:
شاخه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری تلاش می‌کند تا با توجه به عوامل انسانی و طبیعی موجود در هر شهر، برای مسائل جمعیتی، اقتصادی و زیست محیطی آن، برنامه‌ای بیندیشد تا مطابق این برنامه مهندسین معمار، عمران، سازه و تأسیسات، بخش‌های مختلف شهر را طراحی کرده و مشکلات شهر را حل نمایند.
شاخه جغرافیای سیاسی ـ نظامی:
این شاخه از جغرافیا به بررسی نقش عوامل جغرافیایی در سرنوشت جنگ‌ها می‌پردازد؛ عواملی مثل وضعیت ارتفاعات، آب‌و هوا یا وضعیت کشورهای همسایه که می‌تواند نقش بسزایی در سرنوشت یک جنگ و در نتیجه در وضعیت سیاسی یک کشور داشته باشد.
دروس پایه و اصلی:
تهیه و تفسیر نقشه‌های هوا و اقلیم، سازمان‌های بینالمللی، نظامیان و سیاست، مبانی و اصول جغرافیای نظامی، اصول روابط بینالمللی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در جغرافیا، نقشه‌خوانی، مبانی عکس‌های هوایی، تفسیر عکس‌های هوایی، اصول سنجش از دور، آشنایی با رسته‌های نظامی، اطلاعات و عملیات، طرح و عملیات، اصول آفند و پدافند.
دروس تخصصی:
آب و هوای مناطق نظامی ایران، تهیه و تفسیر نقشه‌های ژئومورفولوژی، ژئومورفولوژی ایران، جغرافیای نظامی ایران ، مسائل سیاسی و نظامی ایلات و عشایر ایران، جغرافیای نظامی ترکیه و عراق، جغرافیای نظامی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، جغرافیای نظامی افغانستان و پاکستان، جغرافیای نظامی شوروی، مسائل نظامی و استراتژیک معاصر، جغرافیای سیاسی ایران، تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران، جغرافیای سیاسی خلیج‌فارس، جغرافیای اقتصادی سیاسی جهان سوم، جغرافیای سیاسی جهان اسلام، جنبش‌ها و نهضت‌های سیاسی اسلام در قرن 20، هنر جنگ، سیاست خارجی ایران، نقشه‌های موضوعی، جغرافیای آب‌های ایران، متون جغرافیا به زبان خارجی .
توانایی‌های لازم :
آمار و مبانی ریاضی در رشته جغرافیا اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا تهیه مدل‌های مختلف و نمایش آنها مانند محاسبه سطح جزر و مد دریا، محاسبه بارش باران یا محاسبه آب‌های زیرزمینی از طریق علم آمار و احتمالات و زبان ریاضی ممکن است. همچنین هندسه و ریاضی دو پایه مهم گرایش کارتوگرافی است و به همین دلیل به اعتقاد بسیاری از استادان رشته جغرافیا بهتر است که برای این گرایش از بین داوطلبان گروه ریاضی فیزیک دانشجو پذیرفته شود. علاوه بر هندسه و ریاضی دانشجوی این رشته بخصوص دانشجوی جغرافیای انسانی باید به علوم اجتماعی علاقه‌مند بوده و درک خوبی از مسائل اجتماعی داشته باشد تا بتواند مسائل اجتماعی و جمعیتی شهر را بررسی کرده و راه حل‌های مناسبی برای مشکلات موجود ارائه دهد.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیلان گرایش آب و هواشناسی می‌توانند در سازمان هواشناسی، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت از محیط زیست، شهرداری‌ها، ستاد حوادث غیرمترقبه وزارت کشور و مراکز نظامی مشغول به کار شوند. دانشجویان گرایش ژئومورفولوژی نیز می‌توانند در وزارت جهاد کشاورزی مشغول به کار گردند. مؤسسه تحقیقات آبخیزداری جهاد کشاورزی نیز که لایه‌های سطحی زمین را برای کنترل فرسایش مطالعه می‌کند، مرکز مناسبی برای جذب فارغ‌التحصیلان این رشته است و در نهایت باید به سازمان زمین‌شناسی به عنوان یکی دیگر از مراکز اشتغال فارغ‌التحصیلان این رشته اشاره نمود. فارغ‌التحصیلان کارتوگرافی نیز می‌توانند در مراکز متعددی مانند سازمان نقشه‌برداری کشور، سازمان جغرافیای نیروهای مسلح و وزارتخانه‌های نیرو و معادن مشغول به کار شوند. فارغ‌التحصیلان جغرافیای انسانی می‌توانند به عنوان محقق در سازمان برنامه و بودجه، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بنیاد مستضعفان و جانبازان، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، سازمان محیط زیست، شهرداری‌ها و وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، مسکن و شهرسازی، کشور، جهاد کشاورزی، معادن و فلزات، دفاع و نفت مشغول به کار شوند و در بخش بازاریابی کارخانجات کشور فعالیت کنند. همچنین در حال حاضر در اکثر کشورهای جهان ، افرادی که در صنعت توریسم کار می‌کنند، فارغ‌التحصیل جغرافیای شهری هستند. چون بخش مهمی از دروس جغرافیای شهری در زمینه توریسم است. استانداری‌ها و شهرداری‌ها نیز از مراکز اصلی فعالیت فارغ‌التحصیل جغرافیای شهری می‌باشد. جغرافیای نظامی نیز در مقطع لیسانس یک رشته کاربردی است. به همین دلیل فارغ‌التحصیلان این رشته به راحتی جذب سازمان‌های نظامی، انتظامی و سیاسی می‌شوند و در مراکزی مانند ستادهای تخصصی و عمومی و مراکز مطالعات جغرافیایی نیروهای مسلح و دفتر مطالعات منطقه‌ای وزارت امور خارجه فعالیت می‌کنند.
باستان شناسی
دیباچه: باستان‌شناس فردی است که در محل‌های باستانی کاوش می‌کند، یافته‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد و پس از تعیین ارزش مادی و معنوی و تخمین قدمت آثار، آنها را در بازارهای عتیقه به فروش می‌رساند.در گذشته‌ای نه چندان دور، جامعه ما چنین دیدگاهی نسبت به باستان‌شناس داشت. در واقع مردم باستان‌شناس را با "عتیقه جمع‌کن" یا "عتیقه‌فروش" یکی می‌دانستند. کاری که بسیاری از شاهزادگان و درباریان دوره قاجار و پهلوی به عنوان یک سرگرمی ساده، برای کسب درآمد بیشتر انجام می‌دادند. اما در حقیقت باستان شناس یک تاجر یا عتیقه جمع‌کن نیست. بلکه یک محقق است؛ محققی که شواهد لازم را برای تحقیقات خود از طریق بررسی ، پژوهش و کاوش در نقاط مختلف جهان که روزی محل تردد، سکونت یا هر نوع فعالیت انسانی بوده است، به دست می‌آورد و سعی دارد تا گذشته را براساس یافته‌های خود بازسازی کند. باستان‌شناسی از یک سو مسیر تاریخ راتعیین می‌کند و از سوی دیگر مادر تاریخ است. در واقع روشن‌کردن گذشته هر جامعه از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی یا مذهبی بدون مراجعه به نظر باستان‌شناسان دشوار یا حتی غیرممکن است.
توانایی‌های لازم :
باستان‌شناس باید علاقه‌مند به کار در طبیعت باشد؛ یعنی اگر جوانی عاشق کاوش و جستجو و کشف مجهولات و نقاط تاریک تاریخ گذشته نباشد، نمی‌تواند در این رشته موفق گردد. داشتن اطلاعاتی مناسب در زمینه تاریخ و جغرافیای ایران و کشورهای همسایه همچنین تسلط به زبان انگلیسی برای دانشجوی این رشته ضروری است.
موقعیت شغلی در ایران :
در حالی که ما تعداد قابل توجهی فارغ‌التحصیل باستان‌شناسی بیکار داریم، بسیاری از آثار باستانی کشور ما هنوز شناسایی و ثبت نشده است و حتی آثار ثبت شده نیز ، به خوبی حفظ یا معرفی نمی‌شوند. در حقیقت با وجود این که در کشور ما زمینه‌های ملی رشته باستان شناسی وجود دارد و باید حداقل در منطقه خاورمیانه، باستان‌شناسی ما حرف اول را بزند اما متأسفانه در زمینه مطالعات باستان‌شناسی بسیار ضعیف عمل می‌کنیم. به همین دلیل به داوطلبان آزمون سراسری توصیه می‌شود که اگر می‌خواهند وارد دانشگاه شوند تا بعد از لیسانس پول یا کار راحتی به دست بیاورند، رشته باستان‌شناسی را انتخاب نکنند؛ چون حداقل در سطح لیسانس موقعیت کاری این رشته بسیار محدود است. اما اگر عاشق و شیفته تاریخ، تمدن و فرهنگ کشورشان هستند، بدانند که این رشته آنها را راضی خواهد کرد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
تاریخچه علم باستان‌شناسی، بررسی تمدن‌های باستانی از نظر قرآن کریم، جغرافیای تاریخی، اصول و مبانی انسان‌شناسی، اسطوره‌شناسی، تاریخ هنر از باستان تا آغاز اسلام، حفظ آثار باستانی، اصول و مبانی باستان‌شناسی.
دروس اصلی و تخصصی :
استخوان‌شناسی، باستان‌شناسی پیش از تاریخ ایران، ایران در آغاز شهرنشینی، باستان‌شناسی و هنر ایلام، باستان‌شناسی ایران در هزاره اول قبل از میلاد، باستان‌شناسی و هنر ماد و هخامنشی، باستان‌شناسی اشکانی، باستان‌شناسی ساسانی، باستان شناسی وهنر اسلامی، فلزکاری دوره اسلامی، باستان‌شناسی پیش از تاریخ بین‌النهرین، هنر و معماری بین‌النهرین در دوران تاریخی، باستان‌شناسی مصر باستان، باستان‌شناسی و هنر آسیای صغیر، سکه‌شناسی، شناخت مهر و تابلت، تاریخ هنر نقاشی در ایران، هنر یونان و روم باستان، حفاظت اشیاء باستانی، باستان‌شناسی و هنر سرزمین‌های اسلامی، سیر تحول خطوط و خواندن کتیبه‌های اسلامی، کتاب آرایی، هنر خاور دور، هنر هند باستان، خواندن خطوط باستانی، تکنیک و هنر سفالگری، طراحی و ترسیم مدارک باستانی، روش کاوش، موزه‌داری، کاوش در محل، طبقه‌بندی سفال، بررسی آثار باستانی، خواندن متون باستان‌شناسی، باستان‌شناسی و هنر قلمرو غربی اسلامی.
تاریخ
دیباچه: درس تاریخ در آموزش و پرورش تنها به بازخوانی گذشته و هیاهوی قدرتمندان و پادشاهان می‌پردازد و بر همین اساس حتی بهترین دانش‌آموزان نیز تاریخ را مجموعه‌ای از حوادث می‌دانند. اما آیا چنین دیدگاهی صحیح است؟ آیا علم تاریخ مثل یک داستان یا رمان، مجموعه‌ای از حوادث تلخ و شیرین را به حالت روایی و نقلی محض منتقل میسازد و هدف آن افزایش معلومات دایره المعارفی است؟
دایره المعارف بریتانیکا در معرفی علم تاریخ می‌گوید:
"تاریخ، قواعدی است که ثبت وقایع مؤثر بر مردم یک ملت را با حفظ تسلسل تاریخی و زمانی آن مطالعه می‌کند و مبنی بر تحقیق منتقدانه منابع اطلاعاتی و توضیح دلایل آنها است."
این دایره المعارف درباره هدف تاریخدان نیز می‌گوید:
"هدف تاریخدان این است که فعالیت‌های ثبت شده انسان را مدل‌سازی کند. تا درک عمیق‌تری از آن داشته باشد. این درک از اعمال انسان، موضوعی کاملاً جدید است و به پیشرفت‌های علم تاریخ در اواخر قرن 18 و 19 برمی‌گردد که توسط تاریخدانان حرفه‌ای ایجاد گردید."
شادروان دکتر عبدالحسین زرین‌کوب نیز در کتاب " تاریخ در ترازو" در معرفی علم تاریخ می‌گوید:
"تاریخ تنها گردآوری روایات و مقایسه آنها و شناخت "واقعیت" حوادث گذشته نیست. ورای این کار،نظر به توجیه و تفسیر این واقعیات دارد که بین جزئیات رابطه برقرار می‌کند و آنها را به یکدیگر پیوند می‌دهد. این کار در واقع عبارت از تجدید بنای گذشته است به کمک مصالح و موادی که اینجا و آنجا از بقایای آوار حوادث باقی مانده است." در واقع علم تاریخ تحولات گذشته جامعه انسانی را که می‌تواند زمینه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی یا فرهنگی داشته باشد، مورد مطالعه قرار می‌دهد. به همین دلیل رشته بسیار گسترده‌ای است و اشتباه است که آن را صرفاً مطالعه مواد خام تاریخی بدانیم بلکه دانشجو فرا می‌گیرد که چگونه از تحلیل و تلفیق مواد خام تاریخی به نتایج علمی برسد. به عبارت دیگر آموختن روش تاریخی به مورخ کمک می‌کند تا از میان انبوهی از مواد خام، مواد خام معتبر را جدا کند و براساس روش تاریخی از بررسی آنها به نتیجه علمی برسد. در حالی که حتی مطالعه‌کنندگان جدی تاریخ که غیرحرفه‌ای هستند، هیچ معیاری برای تشخیص و تعیین صحت و سقم رویدادهای یک کتاب تاریخی ندارند و گاه از آثار غیرموثق و غیرمعتبر استفاده می‌کنند.
توانایی‌های لازم :
دانشجوی تاریخ باید نظم و دقت فراوان داشته و توان به تصویر کشیدن و نقد کردن وقایع تاریخی را داشته باشد. پایه علم تاریخ، فلسفه، زمین آن جغرافیا و دیوارهای آن جامعه‌شناسی، اقتصاد، سیاست و فرهنگ است و دانشجوی تاریخ باید با این علوم آشنا باشد و از نتایج آنها بهره ببرد. فردی می‌تواند در رشته تاریخ موفق شود که از پوسته رویی رویدادها عبور کرده و مسائل عمیق‌تری را درباره آنها بفهمد و از ارتباط بین دو رویداد پی به رویداد سوم ببرد و با دیدن یک رویداد به علل پنهان و آشکار آن، اشاره کند. همچنین دانشجو باید با ادبیات فارسی ، آمار و ریاضی آشنایی داشته باشد تا بتواند به یاری ادبیات فارسی هم از منابع گذشته که رنگ ادبی دارند، استفاده کند و هم مفاهیم تاریخی را به خوبی بیان نماید و به یاری آمار و ریاضی نیز، هرچه بیشتر زبان دستاوردهای علم تاریخ را کمـّی کند و داده‌های تاریخ را در قالب اعداد بیان نماید.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی تاریخ در وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور خارجه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان موزه‌ها، مراکز اسناد ملی و صداوسیما برای بررسی مسائل تحقیقی تاریخ در حد تحقیقات بینالمللی به کار مشغول می‌شوند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
کلیات و مبانی علم تاریخ، متون تاریخی به زبان فارسی، عربی و خارجی، روش تحقیق ، تاریخ‌نگاری و تحولات آن در ایران و جهان، گاه‌شماری و تقویم، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، تاریخ اندیشه‌های سیاسی در ایران و اسلام، کلیات جغرافیا، مبانی جامعه‌شناسی، مبانی علم سیاست، فلسفه تاریخ.
دروس اصلی و تخصصی:
تاریخ ایران از ایلامی‌ها و آریایی‌ها تا پایان دوره هخامنشی، دوره سلوکی و اشکانی، تاریخ ایران در دوره ساسانیان، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران (از ورود اسلام تا پایان حکومت علویان طبرستان، دوره سلجوقیان، دوره سامانیان، دیلمیان، غزنویان، دوره غوریان و خوارزمشاهیان، دوره حمله مغول و ایلخانان، از زوال ایلخانان تا آغاز حکومت صفویان، دوره افشاریان و زندیان، آغاز دوره قاجار تا انقلاب مشروطیت، انقلاب مشروطیت تا انقراض حکومت قاجاریه، از انقراض قاجاریه تا کودتای 28 مرداد 1332) ، انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام (از میلاد پیامبر اکرم(ص) تا سال 41 هجری، از سال 40 هجری تا 227 هـ . ق، از سال 227 هـ . ق تا سقوط بغداد از قرن هفتم تا دهم هجری)، تاریخ تشیع، تاریخ تحلیلی زندگانی ائمه معصومین(ع) ، تاریخ عثمانی و خاورمیانه، تاریخ یونان و رم، تاریخ بیزانس، تاریخ اروپا در قرون وسطی، تاریخ اروپا در قرون جدید، تاریخ اروپا از انقلاب فرانسه تا جنگ جهانی اول، تاریخ اروپا از جنگ جهانی اول تاکنون.
امورگمرکی
دیباچه: نقش مهم و حساس گمرک در حمایت از صنایع و تولیدات داخلی و اجرای مطلوب سیاست‌های تجارت خارجی ایجاب می‌کند که نیروی انسانی سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران با گذراندن دوره‌های آموزشی عالی، دانش و تجربه مورد نیاز گمرک را برای توانایی انجام وظایف محوله و کارآیی مطلوب کسب نمایند. دوره کاردانی امور گمرکی با برنامه‌ای که پاسخگوی نیازهای روز جامعه گمرکی جمهوری اسلامی ایران است، می‌تواند کادر کارآمد و ورزیده گمرکی را در بخش دولتی و بخش خصوصی تربیت کند. در واقع هدف این دوره تربیت افرادی است که بتوانند قسمتی از نیروی انسانی مورد نیاز بخش دولتی را به ویژه در ارتباط با اجرای قانون امور گمرکی و آئین‌نامه اجرایی آن،مقررات صادرات و واردات و دیگر قوانین و مقررات مرتبط با گمرک تأمین‌کنند.
موقعیت شغلی در ایران:
فارغ‌التحصیلان دوره کاردانی امور گمرکی قادر به انجام فعالیت‌های زیر خواهند بود:
ارائه خدمت مفید در مشاغل ارزیاب گمرک، مدیر امور گمرکی، کارشناسی امور گمرکی (در صورت کسب تجارب و احراز شرایط) و سایر امور فنی و اجرائی مربوط، جهت اجرای وظایف اصلی گمرک ایران.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی:
اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، ریاضیات پایه، کلیات حقوق، حقوق و مقررات مدنی ، حقوق تجارت، حقوق اساسی و آشنائی با تشکیلات جمهوری اسلامی ایران، مبانی سازمان و مدیریت، مالیه عمومی و خط‌مشی مالی دولت‌ها، مسائل بانکی و اعتبارت اسنادی، مکاتبات بازرگانی به زبان انگلیسی، اصول بیمه.
دروس تخصصی:
قوانین و مقررات گمرکی، طبقه‌بندی کالا، شیمی کانی‌ها و فلزات، شناخت الیاف‌سنجی و مصنوعات آنها، سازمان‌ها و کنوانسیون‌های بینالمللی گمرکی، آشنایی با صنعت حمل و نقل، مقررات عمومی صادرات و واردات، زبان انگلیسی متون تخصصی، سازمان و وظایف گمرک.
ادبیات داستانی
دیباچه: "یکی بود، یکی نبود، غیر از خدا هیچ کس نبود. در روزگار قدیم ..." اولین قصه‌ای که برایمان نقل کردند، به این طریق آغاز شد. از همان دوران کودکی کشش و جذبه‌اش را بر ما اعمال کرد، خیال ما را برانگیخت و موجب انبساط خاطرمان شد. از این نظر، قصه‌ها تأثیر عظیمی در ساخت و روند زندگی ما داشته‌اند. از همان آغاز، عادت به داستان خواندن را در ما به وجود آوردند و تخیل ما را نیرو و گسترش دادند. بال‌های خیالمان را بر همه شهرها و کشورها دنیا گستردند. شهرها را به ما شناساندند. ما را با مردمانشان آشنا کردند. خوبی‌هایشان را برای ما گفتند و بدی‌هایشان را لعن کردند. به ما همدردی و برادری و انسان دوستی آموختند. از غم‌ها و رنج‌هایشان غمناک شدیم، از شادی‌ها و کامیابی‌هایشان، شاد شدیم. به ما مزه آرامش، شور و هیجان، صبر و شکیبایی و فراموشی را چشاندند. آموختیم که آدمیزاد خطا پذیر است، خطاها را باید بخشید، آموختیم لذت عفو بیشتر از انتقام است.قصه‌ها به تدریج با ما بزرگ شدند و به تناسب ذهنی ما، پیچیدگی و گسترش و غنای بیشتری یافتند و داستان‌های امروزی را به وجود آوردند. مفاهیم ابدی قصه‌ها، در داستان‌ها تکرار شد، جویبار عظیم زندگی از قصه‌ها سر به داستان‌های کوتاه باز کرد و رمان‌ها همچون اقیانوس‌ها به وجود آمدند.از همین رو یکی از راه‌های آشنایی با فرهنگ اندیشه و آداب و رسوم و تاریخ اجتماعی جامعه ایرانی، آشنایی با متون داستانی و شناخت و کشف سنت‌های غنی داستان‌نویسی است.رشته ادبیات داستانی بنا بر همین ضرورت ایجاد شده است، زیرا به یاری این رشته می‌توان با سیر فرهنگ، اندیشه و عواطف جامعه ایرانی از رهگذر خواندن متون داستانی آشنا شد. و ارتباط میان ادبیات داستانی جدید با سنت‌های داستان‌نویسی قدیم فارسی و چند و چون این ارتباط را کشف کرد و زمینه‌ساز شکوفایی استعدادهای نسل جوان در زمینه خلق آثار هنری داستانی گردید. نسل امروز را با ادبیّات داستانی کهن و معاصر آشنا ساخت.
توانایی‌های لازم :
داشتن ذوق و استعداد نویسندگی، قدرت تجزیه و تحلیل، علاقه به ادبیات به ویژه ادبیات داستانی، تیزبینی و نکته‌سنجی و صبر و حوصله زیاد لازمه‌ی فعالیت در حیطه ادبیات داستانی است به ویژه این که ما در این حیطه هنوز در ابتدای راهیم و باید فردی عاشق و توانمند بود تا بتوان در این وادی وارد شد و باعث شکوفایی ادبیات داستانی گردید.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند وظیفه آموزش مباحث نظری داستان‌نویسی و روش‌های نقد داستان را برعهده بگیرند و با تشکیل کارگاه‌های نقد، به آموزش روش‌های عملی نقد و تحلیل داستان و رمان بپردازند.همچنین در نقش کارشناس ادبیات داستانی با فیلم‌نامه نویسان، نمایشنامه نویسان و منتقدان همکاری کنند و یا با بازنویسی و بازآفرینی آثار داستانی قدیم، آثاری نو و امروزی بیافرینند.
درس‌های این رشته در طول تحصیلی :
دروس پایه :
زبان تخصصی، زبان عربی، کلیات فلسفه غرب
دروس اصلی :
تاریخچه و نظریه اسطوره و حماسه، تاریخچه و نظریه حکایت، افسانه و رمانس، تاریخچه رمان و داستان کوتاه فارسی، نظریه داستان، بررسی عناصر داستان، سبک‌شناسی نثرهای داستانی، متون داستانی کهن منظوم (حماسی، عاشقانه، عرفانی، اخلاقی و حکمی، نظیره‌ها) شعر روایی معاصر، متون داستانی کهن منثور (عرفانی، تاریخی، دینی، تمثیلی، رمزی ـ عرفانی، تعلیمی)، متون داستانی عامیانه فارسی، متون داستانی معاصر (سرچشمه‌ها، دوره اول، دوره دوم، دوره سوم، دوره چهارم، ادبیات عامه پسند، پاورقی‌ها)، داستان کودکان، جامعه شناسی رمان، ادبیات عامیانه، ادبیات داستانی غرب، کارگاه نقد داستان، بازنویسی و باز آفرینی متون داستانی کهن.
دروس تخصصی :
کلیات دستور زبان فارسی، مقدمات زبان شناسی، ویرایش، مهارت‌های نوشتاری، جریان‌های فکری در ایران، بلاغت ادبی، کلیات سبک شناسی، مکتب‌های ادبی، نقد ادبی.
آماد(سیستم تامین و توزیع کالا)
دیباچه: بی‌شک یکی از اصلی‌ترین مأموریت‌های ستاد نیروهای مسلح، برآورد، تأمین و توزیع اقلام مختلف مورد نیاز برای پشتیبانی یگان‌ها (در زمان جنگ و صلح) است. این کار نیاز به متخصصان و کارشناسانی دارد که با مبانی علمی و فنون و فرآیندهای عملی این تخصص آشنا باشند. هدف اصلی رشته آماد تربیت همین دسته از متخصصان است. افرادی که اصول علمی و عملی رسته آماد و موضوعات مرتبط با برآورد، بودجه‌های لجستیکی، تأمین اقلام و توزیع آنها را مطالعه می‌کنند. در واقع دانشجویان این رشته با روش‌های علمی و عملی جمع‌آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل شرایط موجود، برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل در موضوعات آماد آشنا می‌شوند و قابلیت انجام کار کارشناسی و اظهار نظر پیرامون موضوعات برآورد، بودجه‌های لجستیکی و تأمین و توزیع اقلام و ارائه آن به مدیران سطوح عالی‌تر و هدایت سطوح پایین‌تر سازمانی در اجرای مؤثر عملیات آمادی را به دست می‌آورند و می‌توانند در چهار رسته فرعی "امور تخصصی آماد"، "تأمین"، "خرید و فروش و برآورد" و "توزیع" فعالیت نمایند.
توانایی‌های لازم:
با توجه به این که آماد جزو رشته‌های میان رشته‌ای است، دانشجویان آن باید از توانمندی‌های متنوع و متعددی برخوردار باشند؛ یعنی از یک سو دانشجوی این رشته باید در درس‌های ریاضی و آمار توانمند باشد و قدرت نگارش نسبتاً خوبی داشته باشد و از سوی دیگر باید از روابط ـ اجتماعی خوبی برخوردار بوده و فردی منظم و منضبط باشد. گفتنی است که این رشته فقط از بین داوطلبان مرد دانشجو می‌پذیرد.
موقعیت شغلی در ایران :
حیطه فعالیت فارغ‌التحصیلان آماد سپاه پاسداران، ارتش و سایر سازمان‌های نظامی و انتظامی کشور است.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
ریاضیات پایه، آمار، اقتصاد عمومی، مبانی علم حقوق، اصول بیمه، گزارش نویسی و مکاتبات نظامی، اصول حسابداری، حسابداری دولتی، اصول تنظیم و کنترل بودجه
دروس اصلی :
ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار تخصصی، روش تحقیق، مبانی سازمان و مدیریت، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم‌ها، تحقیق در عملیات، حقوق بازرگانی، جغرافیای اقتصادی ایران، مالیه عمومی و خط مشی مالی دولت، سازمان‌های اداری جمهوری اسلامی ایران، سازمان و تشکیلات نیروهای مسلح ج . ا . ا، بازاریابی و مدیریت بازار، مدیریت لجستیک، قوانین و مقررات مالی، برنامه‌ریزی حمل و نقل، انبارداری و ذخیره‌سازی کالا، کنترل پروژه
دروس تخصصی :
زبان تخصصی، کاربرد کامپیوتر در آماد، حسابداری صنعتی، اصول بودجه‌بندی در سازمان‌های نظامی، کنترل موجودی کالا، کنترل کیفیت کالا، طبقه‌بندی و شماره گذاری کالا، سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت آماد، عملیات بانکی داخلی و خارجی، اصول و روش‌های برآورد، برنامه‌ریزی توزیع، مدیریت سفارشات خارجی، فنون مذاکره در امور بازرگانی، آشنایی با آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های آمادی، آشنایی با استانداردهای ملی، دولتی و نظامی، تعیین فرم‌ها و استانداردها، پشتیبانی آمادی در عملیات نظامی، پروژه، کارآموزی.
الهیات و معارف اسلامی
دیباچه: معرفت به معنای شناخت است. شناختی که اولین مرحله از آشنایی و قدم گذاشتن در مسیر قرب‌الهی است و هرچه معرفت بیشتر و وسیعتر گردد؛ آشنایی و قرب کاملتر خواهد شد تا جایی که پیوسته قلب انسان وابسته به خدای متعال می‌شود و در همه حال متوجه او خواهد بود و می‌تواند راهنمای رحمت و نماینده مهربانی و بخشش الهی گردد. هدف از رشته الهیات و معارف اسلامی قدم گذاشتن در همین مسیر است. قدم گذاشتن در مسیری که به یاری مطالعه، تحقیق، پژوهش و تلاش و توکل می‌توان به شناخت خود و خداوند دست یافت. این رشته دارای شش گرایش علوم قرآن و حدیث، فقه و مبانی حقوق اسلامی، فقه شافعی، تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، فلسفه و حکمت اسلامی و ادیان و عرفان است.
گرایش علوم قرآن و حدیث:
در گرایش علوم قرآن و حدیث دانشجویان 12 واحد تفسیر قرآن کریم می‌گذرانند که در این 12 واحد با شأن نزول، مفهوم آیات و تفسیرهای مهم قرآن کریم آشنا می‌شوند. همچنین دانشجویان 12 واحد درسی در زمینه علوم قرآنی مطالعه می‌کنند که در این 12 واحد با علوم خاصی که هر پژوهشگر قرآن باید با آنها آشنا باشد مثل مبحث مجمل و مبین، منطوق و مفهوم، آشنا می‌شوند که لازمه فهم و درک قرآن و تفسیر و تبیین آن است. علاوه بر مباحث قرآنی دانشجویان این گرایش در بخش حدیث، با علم‌الحدیث، درایـ¹الحدیث، فقه‌الحدیث، مجامع حدیثی شیعه و اهل تسنن و اصطلاحات حدیث آشنا می‌شوند؛ یعنی دانشجویان به طور اجمالی تاریخ تطور، تحول و پیدایش علم حدیث از دیدگاه اهل تشیع و تسنن، معنا و مفهوم اصطلاحات علم حدیث و مفهوم و محتوای احادیث را مطالعه می‌کنند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف الهیات و معارف اسلامی:
تاریخ اسلام ، منطق ، صرف و نحو عربی کاربردی، اعراب قرآن، ترجمه عربی به فارسی و فارسی به عربی ، قرائت و درک مفاهیم متون فقهی و تفسیری، قرائت و درک مفاهیم متون عرفانی، قرائت و درک مفاهیم متون معاصر، قرائت مطبوعات واستفاده از رادیو و تلویزیون، مکالمه و محاضره ، علوم بلاغی، تاریخ زبان وفرهنگ عربی، روش تحقیق ، مبانی جامعه‌شناسی، زبان تخصصی ، مبادی فقه، مبادی اصول، آشنایی با علوم اسلامی (عرفان و فلسفه)، فقه مقدماتی ، آشنایی با ادیان بزرگ، تفسیر .
دروس تخصصی گرایش علوم قرآن و حدیث :
تاریخ قرآن، تاریخ تفسیر قرآن کریم ، تاریخ حدیث ، درایـ¹الحدیث ، فقه‌الحدیث، علوم قرآنی ، تفسیر قرآن کریم ، تأثیر قرآن کریم در پیدایش علوم ادبی، مروری بر نهج‌البلاغه، علوم بلاغت.
گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی:
گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، وظایف و حقوق انسان را از دیدگاه تشریعات الهی بیان می‌کند، حقوقی که از روی حکمت و بر روی محور مصالح خردمندانه است و در زمینه رابطه میان انسان و خدا، رابطه انسان‌ها با یکدیگر یا وظایف انسان نسبت به خود و طبیعت می‌باشد. از همین جا می‌توان متوجه تفاوت میان رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی و رشته حقوق در مفهوم عام آن شد. زیرا رشته حقوق، اصولی را بیان می‌کند که از نظر عقل و عرف بشری، رعایت آنها در زندگی برای ایجاد نظم و امنیت لازم است. اصولی که امکان دارد طبق تشخیص عقل، مصلحت موقت اما فوری داشته باشد. اما فقه بیانگر مصالحی است که در تکامل انسان تأثیر دارد. بنابراین از نظر حقوق اسلامی، اصول و قوانین نباید تنها عامل نظم و امنیت باشد، بلکه باید انسان را نیز به کمال برساند. از این بابت احکام فقهی ممکن است که اعتبار جاودانه داشته باشند.
دروس تخصصی گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی:
فقه ، فقه مقارن ، اصول فقه ، آیات الاحکام ، تاریخ فقه و فقها ، احادیث فقهی ، حقوق جزای خصوصی اسلام، حقوق بین‌الملل اسلام، آیین دادرسی در اسلام ، حقوق جزای عمومی اسلامی، قواعد فقه مدنی، حقوق خانواده، کلیات حقوق، حقوق تطبیقی .
گرایش فقه شافعی:
بسیاری از دروس این گرایش با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی یکسان است. در گرایش فقه شافعی احکام عملی اسلام مانند عبادت، معاملات، مناکحات، جزا، قضا و شهادت و همچنین اصول از دیدگاه مذهب شافعی آموزش داده می‌شود. گفتنی است که گرایش فقه شافعی تنها از بین داوطلبان اهل سنت، دانشجو می‌پذیرد.
گرایش تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی:
گرایش تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، دانشجویان را با تاریخ و جغرافیای ممالک اسلامی آشنا می‌کند؛ یعنی دانشجویان با فرهنگ، عادات و رسوم مسلمان‌های نقاط مختلف جهان از جمله مسلمان‌های آسیای جنوب شرقی، شمال آفریقا، اروپا و آمریکا آشنا می‌شوند. همچنین با تاریخ اسلام از زمان ظهور پیامبر اکرم تا زمان حال، تاریخ تشکیلات اسلامی (آشنایی با نظام و تشکیلات دولت‌های مسلمان اعم از نظام مالی، نظام اداری، تشکیلات سیاسی و ...) تاریخ علوم (علوم عقلی و نقلی که از اسلام زاده شده است) تاریخ ناحیه‌ای، تاریخ سال شمار، مآخذ شناسی تاریخی (شناخت منابع و مآخذ تاریخی)، تاریخ نگاری (آشنایی با شیوه‌های تاریخ نگاری در اسلام و انواع تاریخ‌نگاری اعم از وقایع نامه، معاجم الرجال، طبقات، احوال بلاد، احوال امم و ...) تاریخ هنر معماری اسلامی و تاریخ آموزش و پرورش اسلامی آشنا می‌گردند.
دروس تخصصی گرایش تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی:
وضع کنونی جهان اسلام، تاریخ نگاری در اسلام، تاریخ هنرهای اسلامی، تاریخ اسلام از آغاز خلافت عباسی تا پایان آل بویه، تاریخ اسلام از سلاجقه تا سقوط بغداد، تاریخ اسلام در مصر و شام ، تاریخ اسلام در مغرب و اندلس، کلیات فرهنگ و تمدن اسلامی، تاریخ تشکیلات اسلامی ، متون تاریخی ، اسلام در برخورد با غرب و استعمار، اسلام‌شناسی در غرب ، متون جغرافیائی، تاریخ آموزش و پرورش در اسلام ، جغرافیای تاریخی اسلام ، تاریخ علوم در اسلام ، تاریخ تشیع .
گرایش فلسفه و حکمت اسلامی :
در تاریخ علم و اندیشه، ما برای رسیدن به حقیقت و آگاهی از راز هستی و آفرینش به دو راه اصلی و اساسی بر می‌خوریم، راه عقل و راه عشق. در تاریخ فلسفه و عرفان اسلامی نیز این دو راه وجود دارد و برای کشف حقیقت، هر دو روش کشف و شهود و استدلال و منطق مورد توجه بوده است. در این میان طرفداران اصالت عقل معتقدند که می‌توان با استدلال و برهان به معرفت و شناخت رسید و از راز آفرینش آگاهی یافت. اعتقادی که در گرایش فلسفه و حکمت اسلامی نیز با آن روبرو می‌شویم و در واقع دانشجویان این گرایش به مطالعه و پژوهش در این زمینه می‌پردازند و نظام آموزشی آنها برپایه مطالعه مکاتب فلسفی مثل مشّاء، اشراق یا ملاصدرا استوار است.
دروس تخصصی گرایش فلسفه و حکمت‌اسلامی:
فلسفه اسلامی ، کلام ، حکمت عملی ، منطق ، تاریخ فلسفه اسلامی ، تاریخ فلسفه غرب ، متون فلسفی به زبان خارجی ، عرفان .
گرایش ادیان و عرفان:
در گرایش ادیان و عرفان دانشجویان با تاریخ ظهور و گسترش ادیان زنده (ادیانی که هنوز پیروان بسیاری دارند) آشنا می‌شوند و سه بخش اساسی احکام و آداب، عقاید و اخلاق را در هر دینی مطالعه می‌کنند. البته در این مطالعه شخص پژوهشگر در صدد اثبات حقانیت یا بطلان دین خاصی نیست بلکه در صدد شناسایی و درک مواضع مشترک می‌باشد. ادیان زنده‌ای که دانشجویان مطالعه می‌کنند، براساس خاستگاه آنها به سه گروه زیر تقسیم می‌شود:
الف) ادیان خاورمیانه که شامل ادیان سامی؛ یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام می‌شود که پیامبران آنها نسلشان به حضرت ابراهیم می‌رسد و دین زرتشت که خاستگاه آن ایران است.
ب) ادیان خاور دور که ادیان کشورهای چین و ژاپن است و شامل "کنفوسیوس"، "تائو" و "شین‌تو" می‌گردد.
ج) ادیان شبه جزیره هند که عبارتند از:
هندو، بودا و جین. همچنین دانشجویان این گرایش عرفان را به عنوان یکی از مباحث مقایسه‌ای در ادیان مطالعه می‌کنند و با ادبیات عرفانی اسلام آشنا می‌شوند.
دروس تخصصی گرایش ادیان و عرفان :
معارف شیعه، تاریخ فرق اسلامی، تاریخ فلسفه اسلامی، تاریخ فلسفه غرب، کلیات علم کلام، تفسیر عرفانی قرآن، متون عرفانی فارسی، تاریخ تصوف، متون ادیان و عرفان به زبان خارجی، ادیان ابتدایی و قدیم، ادیان ایران قبل از اسلام، دین یهود و مسیحیت، ادیان هند، دین بودا و خاور دور، روش‌شناسی ادیان .
توانایی‌های لازم :
هر دانشجوی رشته الهیات و معارف اسلامی باید به زبان و ادبیات عرب مسلط بوده و به آن علاقه‌مند باشد چرا که برای ورود به وادی قرآن و حدیث و مطالعه تاریخ و تمدن کشورهای مسلمان و کتب عرفانی و فلسفی اسلامی یا تحقیق و مطالعه بر روی فقه و مبانی حقوق اسلامی آشنایی با عربی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. همچنین دانشجوی این رشته لازم است که با زبان انگلیسی آشنا باشد تا بتواند معارف اسلامی را بسط و گسترش دهد و در این زمینه تبلیغ کند. این آشنایی برای دانشجویان گرایش ادیان و عرفان ضروری‌تر است چون کتب مذهبی ادیان دیگر به زبان عربی نوشته نشده است و برای مطالعه این کتب باید حداقل به زبان انگلیسی به عنوان زبان بینالمللی مسلط بود. در ضمن دانشجوی این رشته باید مسائل و مباحث یا وقایع تاریخی را به خوبی تجزیه و تحلیل کند نه اینکه تنها به حجم محفوظات خود بیفزاید.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیل گرایش علوم قرآن و حدیث مثل فارغ‌التحصیلان سایر رشته‌ها با مشکل بازار کار روبرو است اما با این وجود یک فارغ‌التحصیل توانمند می‌تواند در مراکز پژوهشی مثل دائر¸المعارف‌ها و پژوهشگاه علوم انسانی یا مراکز آموزشی فعالیت کند. فارغ‌التحصیل گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی موقعیت کاری بیشتری دارد. چرا که این گرایش جنبه کاربردی دارد. برای مثال می‌تواند به عنوان وکیل دادگستری، مشاور حقوقی و کارشناس حقوقی فعالیت کند یا دفترخانه اسناد رسمی و دفتر ازدواج و طلاق دایر نماید. فارغ‌التحصیل خوب و توانمند گرایش تاریخ و تمدن اسلامی نیز می‌تواند در وزارت امور خارجه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به کار گردد و اگر اهل قلم باشد به کارهای پژوهشی و نوشتن کتاب‌های تاریخی روی آورد. با توجه به نوع دروس گرایش ادیان و عرفان، فارغ‌التحصیل این گرایش نیز باید در وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان‌های مشابه فعالیت کند اما متأسفانه اکثر مسؤولان با این رشته و توانمندی فارغ‌التحصیلان آن آشنا نیستند و تصور می‌کنند که نیازی به شناختن ادیان دیگر و گفتگو با آنها نیست و اگر هم در بعضی از مراکز در این زمینه تلاش می‌شود، این گفتگوها عمیق و بنیادی نیست و در نتیجه اثر بخش نمی‌باشد. البته در حال حاضر بعضی از مراکز پژوهشی غیردولتی مثل "مؤسسه گفتگوی ادیان" در این زمینه فعالیت می‌کنند و تعدادی از فارغ‌التحصیلان این گرایش نیز جذب مراکز فوق شده‌اند، اما در بخش دولتی در این زمینه کار چشمگیری انجام نشده است.
نظرات (۰)
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است